Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
Αναπτυξιακό σχέδιο που θα παρουσιαστεί τον προσεχή Μάρτιο, ώστε να αντισταθμιστούν οι συνέπειες από τα επαχθή μέτρα δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής έως και το 2018 δρομολογεί η κυβέρνηση, μετά την έγκριση από το Eurogroup της συμφωνίας και της δανειακής σύμβασης των 86 δισ. ευρώ.
Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος υποσχέθηκε ότι θα προσπαθήσει να «περάσει» μέτρα που θα αντισταθμίζουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της νέας επώδυνης προσπάθειας δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής, στο πλαίσιο ενός αναπτυξιακού σχεδίου που, όπως είπε, «θα παρουσιαστεί τον Μάρτιο του 2016».
Ειδικότερα, ο υπουργός τόνισε ότι η συμφωνία που επετεύχθη με τους δανειστές «δίνει την ευκαιρία στον ελληνικό λαό να μεταρρυθμίσει τον δημόσιο τομέα, να αντιμετωπίσει τα ζητήματα της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής, καθώς και μια σειρά από πολύ σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».
Αναγνώρισε ωστόσο ότι η συμφωνία «έχει και αρκετά προβλήματα για πολλές κοινωνικές ομάδες» και πρόσθεσε:
«Το πώς θα αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα εξαρτάται από το πώς η κυβέρνηση θα παρουσιάσει προτάσεις για την οικονομία στο σύνολό της, τις οποίες οι θεσμοί είναι διατεθειμένοι να ακούσουν – θα υπάρξει ένα αναπτυξιακό σχέδιο που θα παρουσιαστεί τον Μάρτιο του 2016».
Σημειώνεται πως το πλάνο κυβέρνησης και δανειστών προβλέπει ότι η οικονομία στο β’ εξάμηνο του 2015 θα εισέλθει σε ύφεση και η ταχύτητα επανόδου στην ανάπτυξη θα κρίνει εν πολλοίς την επιτυχία του προγράμματος και τη βιωσιμότητα του χρέους αλλά και τη διάρκεια εφαρμογής των σκληρών δημοσιονομικών μέτρων.
Η ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup, είναι υποχρεωμένη:
* Να εφαρμόσει πιστά το ήδη ψηφισθέν «πακέτο» φοροεισπρακτικών και λοιπών δημοσιονομικών μέτρων που προβλέπει αυξήσεις φόρων για μικρομεσαίους επιχειρηματίες, ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και εταιρείες, αυστηρότερο καθεστώς κατασχέσεων για μισθούς, συντάξεις και τραπεζικές καταθέσεις, απότομες αυξήσεις ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης μειώσεις συντάξεων, περικοπές κοινωνικών επιδομάτων, καταργήσεις φόρων υπέρ τρίτων και μη μισθολογικών παροχών.
* Να προωθήσει και νέα «πακέτα» δημοσιονομικών παρεμβάσεων, που περιλαμβάνουν αυξήσεις φορολογικών επιβαρύνσεων για μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες και ιδιοκτήτες ακινήτων, καθώς και νέες μειώσεις μισθών για χιλιάδες εργαζόμενους στο Δημόσιο
* Να επιβάλει και επιπλέον μέτρα για να καλύψει τις δημοσιονομικές απώλειες που θα προκύψουν από την εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ με τις οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι μειώσεις στις συντάξεις που επιβλήθηκαν με τον «μνημονιακό» νόμο 4093/2012.
* Να θέσει σε εφαρμογή μέχρι τον Οκτώβριο τις ήδη ψηφισθείσες ρυθμίσεις για την επιβολή της «ρήτρας μηδενικού ελλείμματος» στα ταμεία επικουρικής ασφάλισης ή άλλα μέτρα ισοδύναμου δημοσιονομικού αποτελέσματος.
* Να προωθήσει νέες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και την αγορά προϊόντων για να ανοίξει την οικονομία στις επενδύσεις και τον ανταγωνισμό, καθώς επίσης και να εκσυγχρονίσει και να αποπολιτικοποιήσει τον δημόσιο τομέα.
Η απόφαση του Eurogroup
Αναλυτικά, τα βασικότερα σημεία της απόφασης του Eurogroup έχουν ως εξής:
1) Η Ελλάδα θα στοχεύσει σε ένα μεσοπρόθεσμο πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ έως το 2018. Οι ενδιάμεσοι στόχοι για το ύψος του πρωτογενούς ισοζυγίου είναι: -0,25% του ΑΕΠ το 2015, 0,5% του ΑΕΠ το 2016 και 1,75% του ΑΕΠ το 2017.
Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν κυρίως μέσω των εκ των προτέρων «παραμετρικών» δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων αλλά και με την υποστήριξη από μέτρα που θα ενισχύσουν τη φορολογική συμμόρφωση και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
2) Η Ελλάδα θα αναλάβει μία φιλόδοξη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος με στόχο την εξασφάλιση της βιωσιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της δικαιοσύνης.
Θα ορίσει πολιτικές για να καλύψει πλήρως τη δημοσιονομική επίπτωση της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου (σ.σ. του Συμβουλίου της Επικρατείας) για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2012 και θα εφαρμόσει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος ή αμοιβαία αποδεκτά εναλλακτικά μέτρα έως τον Οκτώβριο του 2015.
Επιπλέον η Ελλάδα δεσμεύθηκε σε βασικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και την αγορά προϊόντων για να ανοίξει την οικονομία στις επενδύσεις και τον ανταγωνισμό, καθώς επίσης και να εκσυγχρονίσει και να αποπολιτικοποιήσει τον δημόσιο τομέα.
3) Οι ελληνικές αρχές έχουν πάρει σημαντικά επιπλέον νομοθετικά μέτρα στη διάρκεια των τελευταίων ημερών.
Αυτά περιλαμβάνουν κυρίως πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα από την πλευρά της φορολογίας και των δαπανών, τη νομοθεσία για την πρόωρη συνταξιοδότηση, καθώς και ένα εκτεταμένο σύνολο ενεργειών σε σχέση με τον χρηματοπιστωτικό κλάδο και τις αγορές προϊόντων.
Οι ελληνικές αρχές έχουν επιβεβαιώσει την πρόθεσή τους να ολοκληρώσουν μέχρι τον Σεπτέμβριο τις επόμενες δράσεις που προσδιορίζονται από τους θεσμούς.
4) Η συμφωνία οικονομικής βοήθειας του ESM θα καλύπτει ένα ποσό μέχρι τα 86 δισ. ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει ένα «μαξιλάρι» μέχρι 25 δισ. ευρώ για τον τραπεζικό κλάδο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πιθανό κόστος της ανακεφαλαιοποίησης και της εξυγίανσης των τραπεζών.
Η πρώτη δόση συνολικού ύψους 26 δισ. ευρώ θα αποτελείται από δύο υπο-δόσεις.
Η πρώτη υπο-δόση των 10 δισ. ευρώ θα καταστεί διαθέσιμη αμέσως σε έναν ξεχωριστό λογαριασμό στον ESM με αποκλειστικό σκοπό την ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση των τραπεζών.
Η δεύτερη υπο-δόση των 16 δισ. ευρώ θα εκταμιευθεί στην Ελλάδα τμηματικά.
Η πρώτη εκταμίευση ύψους 13 δισ. ευρώ θα πραγματοποιηθεί μέχρι τις 20 Αυγούστου.
Σύμφωνα με διευκρινίσεις από το υπουργείο Οικονομικών, από τα 13 δισ. ευρώ που θα εκταμιευθούν άμεσα, τα 12,5 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν δανειακές υποχρεώσεις της χώρας (τα ομόλογα της ΕΚΤ ύψους 3,2 δισ. ευρώ που λήγουν στις 20 Αυγούστου καθώς και άλλα ομόλογα που λήγουν τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο), ενώ τα υπόλοιπα 500 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για να αποπληρωθούν ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς ιδιώτες.
Θα ακολουθήσουν μία ή και περισσότερες περαιτέρω εκταμιεύσεις του υπόλοιπου ποσού των 3 δισ. ευρώ το φθινόπωρο, αναλόγως το πώς θα εφαρμόζονται τα βασικά ορόσημα, στο πλαίσιο των μέτρων που περιγράφονται από το μνημόνιο και που θα καθορίζονται από τις ευρωπαϊκές αρχές και συμφωνήθηκαν από το Euro Working Group.
Η δεύτερη υπο-δόση για τις ανάγκες τραπεζικής ανακεφαλαιοποίησης και εξυγίανσης έως και 15 δισ. μπορεί να γίνει διαθέσιμη μετά την πρώτη αξιολόγηση και όχι αργότερα από τις 15/11/2015.
5) Η συμμόρφωση με τις προϋποθέσεις του νέου μνημονίου (MoU) θα παρακολουθείται από την Κομισιόν με συνεργασία με την ΕΚΤ και μαζί με το ΔΝΤ, όπως προβλέπεται στο άρθρο 13 (7) της Συνθήκης του ESM.
Αυτό σημαίνει ότι για να εκταμιεύεται κάθε επόμενη δόση από το συνολικό δάνειο των περίπου 86 δισ. ευρώ, θα απαιτείται πάντοτε ένα νέο «πακέτο» προαπαιτούμενων μέτρων.
6) Η βιωσιμότητα του χρέους μπορεί να επιτευχθεί μέσω ενός εκτεταμένου και αξιόπιστου προγράμματος μεταρρυθμίσεων και επιπλέον μέτρων που σχετίζονται με το χρέος, χωρίς κουρέματα.
Τα πιθανά επιπλέον μέτρα (πιθανή μεγαλύτερη περίοδος χάριτος και περίοδοι αποπληρωμής) θα έχουν ως στόχο να εξασφαλιστεί ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας παραμένουν σε βιώσιμο επίπεδο.
Αυτά τα μέτρα θα εξαρτηθούν από την πλήρη εφαρμογή των μέτρων που συμφωνήθηκαν στο πρόγραμμα ESM και θα εξεταστούν μετά την πρώτη θετική ολοκλήρωση μιας αξιολόγησης του προγράμματος.
Το Eurogroup επαναδιατυπώνει ότι ονομαστικό κούρεμα σε χρέος του επίσημου τομέα δεν μπορεί να γίνει.
7) Μόλις εγκριθεί η πλήρης εκ νέου συμμετοχή του ΔΝΤ, το Eurogroup αναμένεται να μειώσει στη συνέχεια τη χρηματοδοτική συνεισφορά του ESM αντιστοίχως.
8) Τα απαραίτητα στοιχεία είναι πλέον σε ισχύ για την εκκίνηση των σχετικών εθνικών διαδικασιών που απαιτούνται για την έγκριση της οικονομικής βοήθειας του ESM.
To Eurogroup αναμένει ότι το Διοικητικό Συμβούλιο του ESM θα είναι σε θέση να εξουσιοδοτήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υπογράψει το MoU εκ μέρους του ESM και να εγκρίνει τη σύμβαση χρηματοδοτικής διευκόλυνσης έως τις 19 Αυγούστου, με την επιφύλαξη της ολοκλήρωσης των εθνικών διαδικασιών και με αυτό τον τρόπο να ξεκλειδώσει την αρχική δόση ύψους έως και 26 δισ. ευρώ.
Το χρέος
Στην απόφαση του Eurogroup απορρίπτεται κατηγορηματικά η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους μέσω κουρέματος, ενώ για την εφαρμογή άλλων μέτρων ελάφρυνσης όπως μια μεγαλύτερη περίοδος χάριτος και μια περαιτέρω επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής τίθεται ως προϋπόθεση η πλήρης εφαρμογή των μέτρων που συμφωνήθηκαν στο πρόγραμμα ESM.
Διευκρινίζεται δε ότι τέτοια μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους θα εξεταστούν μετά την πρώτη θετική ολοκλήρωση μιας αξιολόγησης του προγράμματος. Γενικά δε, τονίζεται ρητά ότι «ονομαστικό κούρεμα σε χρέος του επίσημου τομέα δεν μπορεί να γίνει».
