Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Το Χρηματιστήριο Αθηνών κλείνει το 2020 με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, σε μια χρονιά που έδειχνε καταστροφική για την αγορά μετοχών. Η πανδημία διέλυσε μετοχές και κεφαλαιοποιήσεις, ειδικά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2020. Όμως ο φετινός Νοέμβριος ήταν καταλυτικός, αφού από τις 20 Νοεμβρίου μέχρι και τις 9 Δεκεμβρίου το ελληνικό Χρηματιστήριο πέτυχε επίδοση που το κατέταξε σε παγκόσμιο πρωταθλητή του μήνα (+29,4% για τον Γ.Δ. τον Νοέμβριο), με ιστορικό ρεκόρ 14 συνεχόμενων ανοδικών συνεδριάσεων.
Ακριβώς 23 χρόνια ή 284 μήνες πίσω, στον Απρίλιο του 1997, θα πρέπει να επιστρέψουμε για να συναντήσουμε το χρηματιστηριακό ρεκόρ του σερί των 14 συνεχόμενων ανοδικών συνεδριάσεων.
Ο γενικός δείκτης ολοκληρώνει τη χρονιά του Covid-19 με μια πτώση κοντά στο 12%. Αντίστοιχες επιδόσεις είχε παρουσιάσει το 1991 (-13,12%), το 1981 (-13,41%), το 1974 (-13,28%). Η χρηματιστηριακή αξία της αγοράς διαμορφώνεται στα 53,397 δισ. ευρώ και απέχει κάτι λιγότερο από 8 δισ. ευρώ από την αρχή της χρονιάς. Υπενθυμίζουμε ότι το 2019 η Αθήνα ήταν παγκόσμια πρωταθλήτρια μεταξύ των 99 χρηματιστηρίων του πλανήτη με ετήσια απόδοση 49,47%.
Στη διάρκεια των 249 συνεδριάσεων (υπολείπεται η σημερινή, που είναι ημιαργία, μέχρι τις 15.20) από την αρχή του έτους ο γενικός δείκτης κατέγραψε την υψηλότερη επίδοση στις 24 Ιανουαρίου, όταν σκαρφάλωσε στις 948,64 μονάδες. Το χαμηλότερο επίπεδο έτους σημειώθηκε στις 16 Μαρτίου, με τον γενικό δείκτη να υποχωρεί στις 484,40 μονάδες.
Από συναλλακτικής πλευράς, το 2020 η μέση αξία των συναλλαγών διαμορφώθηκε στα 65,5 εκατ. ευρώ, έναντι 67,3 εκατ. ευρώ πέρυσι, σημειώνοντας μικρή υποχώρηση κατά 2,7%, που επιτεύχθηκε λόγω της συναλλακτικής αναβάθμισης κατά τους δύο τελευταίους μήνες του έτους. Παράλληλα, ο αριθμός των ενεργών μερίδων του 11μήνου (Ιανουάριος-Νοέμβριος 2020) ήταν 24.500 έναντι 18.300 το 2019, σημειώνοντας αύξηση κατά 33,9%, ενώ τον περασμένο Ιούλιο είχαν φτάσει τις 33.100 εν μέσω της αυξημένης αβεβαιότητας λόγω της γεωπολιτικής έντασης. Με δεδομένο ωστόσο ότι τον Νοέμβριο, μήνα κατά τον οποίο εκδηλώθηκε σημαντική βελτίωση της αξίας των συναλλαγών (στα 74,9 εκατ. ευρώ η μέση αξία των συναλλαγών), μόλις 867 κωδικοί (0,16% επί του συνόλου) αφορούσαν χαρτοφυλάκια με αξία άνω των 3 εκατ. ευρώ, προκύπτει ότι διατηρείται η συγκέντρωση των συναλλαγών από λίγα φυσικά και νομικά πρόσωπα (funds κυρίως), κατά κανόνα από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεχίζεται επίσης η διατήρηση της συμμετοχής των ξένων (63% στη συνολική κεφαλαιοποίηση), καθιστώντας τη δραστηριοποίησή τους καταλυτικής σημασίας για τις εξελίξεις της ελληνικής αγοράς.
Τέσσερις «εποχές»
Το 2020 ξεκίνησε με τον Γ.Δ. να κινείται ανοδικά, καταγράφοντας στις 24/1 την υψηλότερη επίδοση του έτους, στις 948,64 μονάδες. Η επόμενη περίοδος για την αγορά αφορά το διάστημα Φεβρουαρίου-Μαΐου, με τον Γ.Δ. να ολοκληρώνει μια κίνηση τύπου V. Από τον Φεβρουάριο διαφαίνεται η επίδραση από την επέκταση της πανδημίας με τον αριθμό των κρουσμάτων να αυξάνεται, ιδιαίτερα στη γειτονική μας Ιταλία. Οι αγορές βιώνουν σκηνές πανικού, καθώς τα lockdowns παραλύουν την οικονομική δραστηριότητα και η εξέλιξη της πανδημίας κυριαρχεί σε όλα τα δελτία ειδήσεων. Το πετρέλαιο καταγράφει ημερήσια υποχώρηση κατά 31% και αρνητική τιμή, καθώς οι αποθηκευτικοί χώροι είναι υπερπλήρεις και όλα τα μέσα μεταφοράς είναι καθηλωμένα στο έδαφος και στα λιμάνια. Στο τέλος Μαΐου ο Γ.Δ. του Χ.Α. έχει επανέλθει στις 652,58 μονάδες. Όμως, η αναδιάρθρωση των δεικτών MSCI οδηγεί στη διαγραφή των τριών ελληνικών τραπεζών (Εθνικής, Alpha, Eurobank) από τον δείκτη MSCI Standard Greece (ρεκόρ τζίρου 390 εκατ. ευρώ στο rebalancing της 29/5) που ήδη πλήττονται από την πανδημία και η κεφαλαιοποίησή τους έχει καταβαραθρωθεί, με τον τραπεζικό δείκτη να καταγράφει ιστορικά χαμηλή επίδοση.
Η τρίτη περίοδος αφορά το διάστημα Ιουνίου-Οκτωβρίου. Το ελληνικό Χρηματιστήριο βιώνει τη μοναχική του πορεία με ασύμμετρη κίνηση, ακολουθώντας πολύμηνη πορεία συσσώρευσης.
Στο τέλος Οκτωβρίου ο Γ.Δ. καταγράφει επίδοση 669,50 μονάδων, με τη συναλλακτική αφυδάτωση να πλήττει την ελληνική αγορά.
Η τελευταία και αναζωογονητική περίοδος της αγοράς αφορά το τελευταίο δίμηνο του έτους (Νοέμβριος-Δεκέμβριος). Παρά το καθολικό lockdown, οι αναγγελίες που ακολουθούν αλλάζουν την επενδυτική ψυχολογία σε όλες τις αγορές του πλανήτη, με το ελληνικό Χρηματιστήριο να υπεραποδίδει (+29,4%) τον Νοέμβριο, ανακηρυσσόμενο σε παγκόσμιο πρωταθλητή, και τον τραπεζικό κλάδο να επανακάμπτει. Επιβεβαιώνοντας ότι τα χρηματιστήρια αγνοούν το παρελθόν, προσπερνούν το παρόν και έχουν ως οδηγό αυτά που προεξοφλούν ότι θα συμβούν στο μέλλον. Έτσι, τρεις εξελίξεις αλλάζουν τη ρότα στο Γ.Δ. του Χ.Α.: η εκλογή του Τζο Μπάιντεν στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας από τη Moody’s, και, κυρίως, οι αλλεπάλληλες αναγγελίες των εταιρειών Pfizer και Moderna για την παρασκευή αποτελεσματικών εμβολίων για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Οι αγορές προεξοφλούν ότι η επάνοδος στην κανονικότητα «δεν είναι μακριά» και στην Αθήνα ο Γ.Δ. καταγράφει ιστορικό ρεκόρ 14 συνεχόμενων ανοδικών συνεδριάσεων, με την αισιοδοξία να επανέρχεται, προεξοφλώντας τα «επερχόμενα καλύτερα» για την οικονομία, με το ΑΕΠ να αναμένεται κυμανθεί γύρω από το -10% το 2020.
Η λέξη-κλειδί του 2021
Για το 2021 οι εκτιμήσεις των αναλυτών συγκλίνουν σε μία λέξη: μεταβλητότητα (volatility). Κανείς δεν παίρνει όρκο ότι η αποτελεσματικότητα των εμβολίων θα επιφέρει γρήγορα την κανονικότητα στις διεθνείς οικονομίες. Ταυτόχρονα μέσα στη νέα χρονιά υπάρχουν 3 σταθμοί: η ορκωμοσία του νέου Αμερικανού προέδρου στις 20 Ιανουαρίου, τα ευρωπαϊκά stress tests των τραπεζών τον ερχόμενο Ιούλιο και οι γερμανικές εκλογές τον προσεχή Σεπτέμβριο, με την αφυπηρέτηση και αποστρατεία της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ.
Για το Χρηματιστήριο οι εκτιμήσεις των αναλυτών σημειώνουν ότι η άνοδος θα μοιρασθεί σε μία δεκαπεντάδα μετοχών της υψηλής κεφαλαιοποίησης που εμφανίζουν και την υψηλότερη ανάπτυξη (growth), ενώ έχουν μπροστά τους και επενδυτικά σχέδια. Αντίθετα, για την πλειονότητα των μετοχών το 2021 θα είναι έτος-κρίσης για τη βιωσιμότητά τους. Εάν η πραγματική οικονομία σταθεί γρήγορα στα πόδια της και οι τράπεζες διοχετεύσουν κεφάλαια, πολλές εισηγμένες θα βρουν τον βηματισμό τους και θα μειώσουν τις υποχρεώσεις τους. Διαφορετικά θα απαιτηθούν σκληρές λύσεις από τις πιστώτριες τράπεζες, που θα φθάσουν μέχρι και την είσοδο «λευκών ιπποτών» για να διασωθούν οι εταιρείες από τη χρεοκοπία.
