Από την έντυπη έκδοση
του Πάνου Κακούρη
[email protected]
Aναπόφευκτο είναι το τρίτο δάνειο από τους εταίρους, καθώς ακόμη και εάν εκταμιευτεί η δόση των 7,2 + 1,2 δισ. ευρώ δεν επαρκεί για την κάλυψη των δανειακών αναγκών του προσεχούς τριμήνου, ενώ ακάλυπτες μένουν και οι υποχρεώσεις πληρωμής χρεολυσίων των επόμενων τριών ετών.
Μέχρι το τέλος του 2015 (από τον Ιούνιο μέχρι και τον Δεκέμβριο) οι υποχρεώσεις για πληρωμές χρεολυσίων φτάνουν στο ποσό των 12,55 δισ. ευρώ, ενώ σε 2,95 δισ. ευρώ ανέρχονται οι προγραμματισμένες πληρωμές τόκων, ποσά που δεν μπορούν να καλυφθούν χωρίς έξτρα χρηματοδότηση από τον μηχανισμό στήριξης, δεδομένου ότι οι πόρτες των αγορών είναι ερμητικά κλειστές.
Ωστόσο, το τρίτο δάνειο περνά υποχρεωτικά μέσα από μια συνολική και οριστική συμφωνία με τους εταίρους, η οποία εκτός των άλλων θα καθορίζει δεσμευτικούς δημοσιονομικούς στόχους, θα διευθετεί το πρόβλημα του δημόσιου χρέους, θα καθορίζει δεσμευτικούς δημοσιονομικούς στόχους και θα προβλέπει και νέο πακέτο δανεισμού, μέχρι η Ελλάδα να βγει στις αγορές.
Η συνολική συμφωνία κανονικά θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Ιουνίου, δεδομένου ότι τότε λήγει η δεύτερη παράταση του τρέχοντος προγράμματος, και από την 1η Ιουλίου «δεν υπάρχει τίποτα» από πλευράς προγράμματος και στήριξης από τους εταίρους, αντίθετα υπάρχουν τεράστιες υποχρεώσεις για πληρωμές χρεολυσίων.
Το χειρότερο για την κυβέρνηση είναι πως χωρίς ενδιάμεση συμφωνία, «τεχνική» ή άλλου τύπου, θα υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες για τις πληρωμές του Ιουνίου, για χρεολύσια, μισθούς, συντάξεις, επιχορηγήσεις ταμείων και τόκους.
Αμφισβήτηση
Το ταμειακό πρόβλημα της χώρας οξύνεται και δείχνει να φτάνει στην κορύφωσή του τον επόμενο μήνα, αφού θα πρέπει να καταβληθούν προς το ΔΝΤ περίπου 1,55 δισ. ευρώ, με το ίδιο το Ταμείο να αμφιβάλλει για τις δυνατότητες της Ελλάδας να το αποπληρώσει χωρίς μια έκτακτη χρηματοδότηση ή διευκόλυνση, όχι από το ίδιο, αλλά από τους εταίρους της Ευρωζώνης, σύμφωνα με την έγγραφη αναφορά που συζητήθηκε στη συνεδρίαση του δ.σ. του ΔΝΤ την περασμένη Πέμπτη.
Η κυβέρνηση στοχεύει μέσα από προσκηνιακές και παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις να εξασφαλίσει πόρους μέσα από μία «τεχνική» συμφωνία στις επόμενες μέρες, ώστε να λάβει ρευστότητα. Συνολικά διεκδικεί 8,4 δισ. ευρώ, ήτοι:
- 1,9 δισ. ευρώ από τις επιστροφές των κερδών επί των ελληνικών ομολόγων που έχουν αποκομίσει η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης.
- 1,8 δισ. ευρώ που είναι η τελευταία δόση από το προηγούμενο δάνειο του EFSF.
- 3,5 δισ. ευρώ είναι μία από τις εκκρεμείς δόσεις του ΔΝΤ, το οποίο όμως διευκρινίζει πως δεν μπορεί να χορηγήσει καμία δόση χωρίς αξιολόγηση.
- 1,2 δισ. ευρώ που είναι το ποσό που υπήρχε στα αποθεματικά του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και κατά λάθος επιστράφηκε στον EFSF, αλλά εκ των υστέρων διατυπώνονται προβληματισμοί ότι ακόμη και αν παρέμενε το ποσό του 1,2 δισ. ευρώ στο ΤΧΣ θα απαιτείτο άδεια των εταίρων για να χρησιμοποιηθεί.
Πέραν των άμεσων χρηματοδοτικών ροών, το ΥΠΟΙΚ προσδοκά σε διευκολύνσεις από την πλευρά των εταίρων, όπως η αύξηση του ορίου έκδοσης των εντόκων γραμματίων από το Δημόσιο και η ταυτόχρονη αύξηση του ορίου επένδυσης των τραπεζών σε έντοκα γραμμάτια.
Δεν επαρκούν για το 2015
Ακόμη και με το «καλό» σενάριο που οδηγεί στην αποδέσμευση όλων των δόσεων που εκκρεμούν, ύψους 8,4 δισ. ευρώ, δεν καλύπτονται οι υποχρεώσεις του 2015.
Κατ’ αρχάς, το Δημόσιο μόλις λάβει τις εκκρεμείς δόσεις θα πρέπει να επιστρέψει στους φορείς Γενικής Κυβέρνησης τα ποσά που έχει δανειστεί από τα αποθεματικά τους. Για ορισμένους φορείς η επιστροφή έχει άμεσο χαρακτήρα, ενώ σε κάποιους άλλους η επιστροφή μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο.
Παράλληλα, μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου 2015 το Δημόσιο καλείται να αποπληρώσει χρεολύσια ύψους 12,55 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 6,65 δισ. ευρώ είναι ομόλογα που κατέχει το Ευρωσύστημα (ΕΚΤ και κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης), 4,8 δισ. ευρώ είναι οι λήξεις των δανείων του ΔΝΤ και 1,1 δισ. ευρώ είναι οι λήξεις δανείων εκτός PSI.
Επίσης, οι πληρωμές τόκων ανέρχονται σε 2,895 δισ. ευρώ. Στα ποσά αυτά θα πρέπει να προστεθούν κονδύλια για μισθούς και συντάξεις ύψους 1,5- 1,6 δισ. ευρώ κάθε μήνα και η καταβολή επιχορηγήσεων προς τα ασφαλιστικά ταμεία ύψους περίπου 8,2 δισ. ευρώ από τον Ιούνιο μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2015.
ΔΝΤ: Κίνδυνος χρεοστασίου
Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να αποπληρώσουν οι ελληνικές αρχές ολόκληρο το ποσό των χρεολυσίων του Ιουνίου προς το ΔΝΤ εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία και δεν υπάρξει χρηματοδότηση από την Ευρωζώνη, αναφέρεται στο κείμενο του ΔΝΤ, το οποίο συζητήθηκε στη συνεδρίαση του δ.σ. την προηγούμενη Πέμπτη.
Οι λήξεις των δανείων του ΔΝΤ τον επόμενο μήνα φτάνουν σε 1,55 δισ. ευρώ (μετά την αναπροσαρμογή των ισοτιμιών), ποσό που θα πρέπει να καταβληθεί σε 4 δόσεις, από τις 7 μέχρι τις 21 Ιουνίου.
«Οι Ευρωπαίοι διαπραγματευτές έχουν μόλις λίγες ημέρες για να καταλήξουν σε συμφωνία με την Ελλάδα, διαφορετικά η κρίσιμη πληρωμή δόσης στο ΔΝΤ στις 5 Ιουνίου είναι πιθανό να αθετηθεί», σύμφωνα με το έγγραφο του ΔΝΤ, που αποκάλυψε το Channel 4 News.
Σύμφωνα με έγγραφο, οι Ελληνες διαπραγματευτές ξεκαθάρισαν την προηγούμενη εβδομάδα ότι η συγκεκριμένη δόση του Ιουνίου, με την καταβολή της να ξεκινά στις 5 Ιουνίου, δεν μπορεί να αποπληρωθεί χωρίς συμφωνία.
Η πρόοδος των τελευταίων ημερών
Σχετικά με τη διαπραγμάτευση, το ΔΝΤ αναφέρει ότι υπήρξε κάποια πρόοδος τις τελευταίες μέρες, στη μεταρρύθμιση του ΦΠΑ, τα φορολογικά και τους κανονισμούς που θα κάνουν πιο εύκολη την αναδιάρθρωση των ελληνικών επιχειρήσεων, αλλά υπάρχουν και αγκάθια που εμποδίζουν τη συμφωνία. Σε αυτά εντάσσει το συνταξιοδοτικό, τα εργασιακά και την επαναπρόσληψη 4.000 δημοσίων υπαλλήλων με κυβερνητικές αποφάσεις.
Σημειώνεται ότι υπήρξε πρόοδος στη μεταρρύθμιση στα εργασιακά «στο παρελθόν», επισημαίνοντας ότι «τα ζητήματα της επαναπρόσληψης και των συντάξεων είναι αυτά που στέκονται ως εμπόδιο για τη συμφωνία αυτή την εβδομάδα».
Για το δημόσιο χρέος αναφέρεται πως δεν πιέζουν τους Ευρωπαίους εταίρους να εξετάσουν την ελάφρυνση χρέους, αλλά θα πρέπει στο παλαιό σχέδιο βιωσιμότητας να προστεθούν τα νέα οικονομικά δεδομένα της Ελλάδας, όπως η ύφεση, ο αποπληθωρισμός, τα χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα.
«Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα και για τη χρηματοδότηση και τη βιωσιμότητα του χρέους», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Επίσης επιβεβαιώνεται η αποδοχή χαμηλότερων πλεονασμάτων από το 3% του ΑΕΠ το 2015, όπως επίσης και συνολική αξιολόγηση.
Το υπόμνημα καταλήγει υπενθυμίζοντας ότι το ΔΝΤ πρέπει «να παίξει με τους κανόνες και να μην επισκιάσει την εντολή του Ταμείου».
Παράλληλα σημειώνει ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι σε υψηλά επίπεδα, που ασκούν πίεση στο τραπεζικό σύστημα, ενώ διαπιστώνει «δραματική επιδείνωση στην κουλτούρα πληρωμών στη χώρα».
Η δύσκολη τετραετία
Από τον Ιούνιο του 2015 μέχρι και το 2018 οι συνολικές πληρωμές χρεολυσίων ανέρχονται σε 33,3 δισ. ευρώ και με την προσθήκη των τόκων ύψους 22 δισ. ευρώ τα σύνολο των τοκοχρεολυσίων ανέρχεται σε 55,3 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ποσά που δεν μπορούν να καλυφθούν από την Ελλάδα χωρίς νέο δάνειο από τους εταίρους ή τις αγορές, αλλά επειδή οι αγορές είναι κλειστές, ο δανεισμός από τον μηχανισμό στήριξης είναι μονόδρομος.
Αναλυτικότερα:
- Για το υπόλοιπο του 2015, οι πληρωμές χρεολυσίων ανέρχονται σε 12,55 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6,65 δισ. ευρώ αφορούν ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ και λήγουν Ιούλιο και Αύγουστο και οι τόκοι είναι 2,95 δισ. ευρώ.
- Το 2016 τα χρεολύσια είναι 7,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,3 δισ. ευρώ είναι ομόλογα της ΕΚΤ, ενώ οι τόκοι ανέρχονται σε 6 δισ. ευρώ, με το σύνολο των χρεολυσίων να φτάνει στο ποσό των 13,1 δισ. ευρώ.
- Το 2017 τα χρεολύσια ανέρχονται σε 9 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ποσό ύψους 5,3 δισ. ευρώ είναι τα ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ, ενώ οι τόκοι ανέχονται σε 6,4 δισ. ευρώ.
- Το 2018 οι πληρωμές χρεολυσίων μειώνονται σε 4,7 δισ. ευρώ, με τις λήξεις των ομολόγων της ΕΚΤ να φτάνουν στο ποσό του 1,9 δισ. ευρώ, ενώ οι τόκοι θα ανέλθουν σε 6,6 δισ. ευρώ και το σύνολο των τοκοχρεολυσίων σε 11,3 δισ. ευρώ.
