Από την έντυπη έκδοση
Των Θάνου Τσίρου και Νίκου Μπέλλου
Με διαβουλεύσεις στο τρίγωνο Αθήνα – Βρυξέλλες – Ουάσιγκτον επιχειρείται να ξεπεραστεί το αδιέξοδο στη διαπραγμάτευση κυβέρνησης – θεσμών για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, η οποία έξι μέρες μετά τη διακοπή των άμεσων επαφών βρίσκεται στο σημείο «μηδέν».
Παρά τις χθεσινές θετικές δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων, αλλά και τις καλύτερες του αναμενομένου προβλέψεις της εαρινής έκθεσης της Κομισιόν, δεν σημειώθηκε καμία ουσιαστική πρόοδος από τη Μ. Πέμπτη που αποχώρησαν οι επικεφαλής του «κουαρτέτου», με συνέπεια η συμφωνία έως το προσεχές Eurogroup της Δευτέρας να είναι αβέβαιη. Ήδη στην ατζέντα των συζητήσεων έχει αρχίσει να μπαίνει και η επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup, τακτική αυτή τη φορά, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 24 Μαΐου ή νωρίτερα, σε κάποια έκτακτη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης.
Η εμπλοκή οφείλεται στη σθεναρή στάση του ΔΝΤ που επιμένει στην άμεση νομοθέτηση των προληπτικών μέτρων, τα οποία θα εφαρμοστούν όταν διαπιστωθεί πως δεν είναι εφικτή η επίτευξη του πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Στην επιμονή του Ταμείου αντιδρά η κυβέρνηση, καθώς εκτός των άλλων είναι δύσκολο να ψηφιστεί το έξτρα πακέτο από τη Βουλή, ενώ οι Ευρωπαίοι εταίροι είναι μοιρασμένοι, αφού ορισμένοι εξ αυτών θέλουν το ΔΝΤ στο πρόγραμμα και δεν διαφωνούν ανοιχτά με τις απαιτήσεις του.
Οι τελευταίες εξελίξεις συζητήθηκαν χθες το βράδυ σε σύσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με κορυφαίους υπουργούς, στην οποία εκφράστηκε η ιδιαίτερη ικανοποίηση από την έκθεση της Eurostat για την ελληνική οικονομία και για την προβλεπόμενη επιστροφή στην ανάκαμψη το β’ εξάμηνο τους 2016, αλλά και ταχύτερη από το αναμενόμενο ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, θεωρώντας πως οι ανακοινώσεις αυτές «αποτελούν ισχυρό όπλο στα χέρια της Ελλάδας εν όψει της τελικής διαπραγμάτευσης για το κλείσιμο της αξιολόγησης».
Παράλληλα έγινε αναφορά και στις θετικές δηλώσεις των Πιερ Μοσκοβισί και Ντόναλντ Τουσκ, αλλά και στην πορεία των συζητήσεων σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων. Ιδιαίτερη σημασία έχει πως κύκλοι του Μ. Μαξίμου ανέφεραν πως «οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν κατανοήσει πλήρως ότι δεν είναι δυνατόν να νομοθετηθούν πρόσθετα προληπτικά μέτρα και έχουν θέσει ως βάση συζήτησης τον αυτόματο μηχανισμό που προτείνει η ελληνική πλευρά».
Σε κάθε περίπτωση, πρόσθεσαν, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος θα συνεχίσει τις επαφές και τις συζητήσεις με ομολόγους του σχετικά με την πρόταση της ελληνικής πλευράς για το χρέος, που βρίσκεται στο επίκεντρο της διαπραγμάτευσης.
Ακόμη επιτέθηκαν κατά μερίδας ΜΜΕ που «διασπείρουν παραπλανητικές ειδήσεις και καταστροφολογία. Είναι σαφές ότι η προοπτική ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης έχει προκαλέσει σοβαρή ανησυχία σε κάποιους που επενδύουν στην αποσταθεροποίηση για να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους. Αυτοί που παίζουν τα ρέστα τους στο σενάριο του αδιέξοδου θα αντιληφθούν γρήγορα ότι έχουν ήδη χάσει» αναφέρουν οι ίδιες κυβερνητικές πηγές.
Τα τρία μέτωπα με το ΔΝΤ
Από σήμερα ο ρυθμός αναμένεται να ανέβει και πάλι, σε μια προσπάθεια ελληνική κυβέρνηση και κουαρτέτο να έρθουν πιο κοντά στα τρία μεγάλα ζητήματα που περιλαμβάνει η «ατζέντα» του Eurogroup της επόμενης Δευτέρας:
1. Το «πακέτο» των προληπτικών μέτρων με μέγιστο προϋπολογισμό τα 3,5 δισ. ευρώ (σ.σ.: το ποσό θα προκύψει αν επιβεβαιωθεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο προβλέπει ότι το 2018 το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ αντί για το 3,5% που προβλέπει το 3ο μνημόνιο). Το πρόβλημα, εκτός από οικονομικό έχει καταστεί ήδη και πολιτικό για την ελληνική κυβέρνηση. Ήδη το Μέγαρο Μαξίμου έχει λάβει μηνύματα από πολλούς βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ περί μη ψήφισης συγκεκριμένων μέτρων πέραν του «πακέτου» των 5,4 δισ. ευρώ. Έτσι, η κυβέρνηση θα επιμείνει στο να ψηφιστεί διάταξη για τον «αυτόματο κόφτη» των δαπανών σε περίπτωση που διαπιστωθούν αποκλίσεις έναντι των στόχων. Ο συμβιβασμός αναμένεται να αναζητηθεί, με την ελληνική πλευρά να υποχρεώνεται να ορίσει σαφώς τους «κωδικούς» από τους οποίους θα γίνει η περικοπή των δαπανών σε περίπτωση αποκλίσεων. Στο επίκεντρο θα βρεθούν οι κρατικές ενισχύσεις για την καταβολή των συντάξεων και οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων. Οι δύο πλευρές ερίζουν ακόμη και για το ποιος θα κρίνει το αν θα υπάρχουν αποκλίσεις από τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος ή όχι. Το ΔΝΤ φέρεται να μην αποδέχεται μοναδικό κριτήριο να είναι τα στοιχεία της Eurostat.
2. Τους όρους και τις προϋποθέσεις διευθέτησης του ελληνικού χρέους, το οποίο σύμφωνα με τις χθεσινές προβλέψεις της Επιτροπής θα διαμορφωθεί στο 182,8% του ΑΕΠ στο τέλος του 2016 έναντι 176,9% στο τέλος του 2015 (σ.σ.: η νέα ποσοστιαία αύξηση, δεδομένου ότι δεν αναμένεται σημαντική μείωση του ΑΕΠ για φέτος, θα προέλθει από τη μεταφορά δόσεων του μηχανισμού από το 2015 στο 2016. Η μεταφορά αυτή γίνεται λόγω της καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της 1ης αξιολόγησης). Τα προληπτικά μέτρα και η διευθέτηση του χρέους αναμένεται να κλείσουν ταυτόχρονα καθώς η ελληνική πλευρά δεν θέλει να αποδεχτεί τη μία απαίτηση του ΔΝΤ (σ.σ.: επιπλέον μέτρα) χωρίς τη δεύτερη (σ.σ.: άμεση διευθέτηση του χρέους).
3. Τους όρους συμμετοχής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στη δανειακή σύμβαση της Ελλάδας. Το ίδιο το κείμενο του μνημονίου ορίζει ότι το ποσό με το οποίο θα συνδράμει το ΔΝΤ στο συνολικό πακέτο των 86 δισ. ευρώ που έχει λαμβάνειν η Ελλάδα από την 3η δανειακή σύμβαση θα πρέπει να οριστεί με την ολοκλήρωση της 1ης αξιολόγησης.
«Προηγείται ο άνθρωπος»
«Η οικονομία και το νόμισμα αποκτούν νόημα μόνον όταν υπηρετούν τον άνθρωπο» δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος και κάλεσε την ευρωπαϊκή οικογένεια να στηρίξει τον άνθρωπο, την αξία του και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε ομιλία του κατά την ανακήρυξή του ως Επιτίμου Δημότη του δήμου Άργους-Μυκηνών, απηύθυνε ουσιαστικά έκκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση να επιστρέψει στις ιδρυτικές αξίες της, δίνοντας έμφαση στον άνθρωπο. «Οι σύγχρονοι Έλληνες, ως άξιοι συνεχιστές της παράδοσης των προγόνων μας και του Πολιτισμού και της Δημοκρατίας που θεμελίωσαν, οφείλουμε να συμβάλουμε ώστε αυτή η μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια να συνειδητοποιήσει πως το μέλλον της εξαρτάται από την υπεράσπιση του βασικού της μεγέθους, όπως αυτό προσδιορίστηκε από τις ιδρυτικές αρχές και αξίες της. Και το μέγεθος αυτό είναι ο άνθρωπος, η αξία του και η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του ως συστατικά στοιχεία της πραγματικά φιλελεύθερης ιδεολογίας», τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. «Συναισθανόμενος και το βάρος της εθνικής συγκυρίας, θα αναλώσω και την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών μου, προκειμένου να φανώ αντάξιος των προσδοκιών σας» διαβεβαίωσε ο κ. Παυλόπουλος.
«Όχι μεγάλη κρίση στην Ελλάδα»
Απέκλεισε μία μεγάλη κρίση για φέτος στην Ελλάδα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όπως μετέδωσε τηλεγράφημα του Reuters από το Βερολίνο. «Δεν θα έχουμε αυτή τη χρονιά μεγάλη κρίση στην Ελλάδα, η οποία διεξάγει συνομιλίες με τους δανειστές της για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος, προκειμένου να αποδεσμευτούν νέα δανειακά κεφάλαια», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών. Προσέθεσε δε ότι στην Ελλάδα έχει σημειωθεί ορατή πρόοδος.
«Ολοκληρώστε την αξιολόγηση»
Νέα έκκληση προς τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης να ολοκληρώσουν το συντομότερο δυνατόν την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, απηύθυνε χθες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη», δήλωσε ο κ. Τουσκ στη διάρκεια κοινής συνέντευξης που παραχώρησε με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε, ο οποίος τον επισκέφθηκε χθες τις Βρυξέλλες. «Θα ήθελα να ενθαρρύνω τους υπουργούς Οικονομικών να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους, ώστε η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί πολύ σύντομα», κατέληξε.
«Θέλουμε η Ελλάδα να επιστρέψει στην ανάπτυξη»
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί «εφικτή και αναγκαία» την επίτευξη συμφωνίας για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης με τον επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί να εμφανίζεται «βάσιμα αισιόδοξος» εν όψει του Εurogroup της 9ης Μαΐου.
Αναλυτικότερα, ερωτηθείς για τις προοπτικές συμφωνίας στο Εurogroup της προσεχούς Δευτέρας, ο κ. Μοσκοβισί επιχείρησε να περάσει ένα αισιόδοξο μήνυμα, βλέποντας το ποτήρι μισογεμάτο, χωρίς να παραγνωρίζει τις δυσκολίες, οι οποίες προέρχονται από το ΔΝΤ και αφορούν το εφεδρικό πακέτο των μέτρων. «Είμαι βάσιμα αισιόδοξος», είπε, χαρακτηρίζοντας την επίτευξη συμφωνίας «εφικτή και αναγκαία» και καλώντας όλες τις πλευρές να διαθέσουν όλη την ενέργειά τους.
Σχετικά με το πακέτο των μέτρων 5,4 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει το ασφαλιστικό, τη φορολογία εισοδήματος, τα κόκκινα δάνεια, το ταμείο ιδιωτικοποιήσεων, αλλά και τις άλλες μεταρρυθμίσεις (ανεξαρτησία ΓΓΔΕ κ.λπ.), είπε ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία σε ποσοστό 99% και αυτό το αναγνωρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι.
Για το εφεδρικό πακέτο ύψους 2% του ΑΕΠ, υπογράμμισε ότι οι δύο πλευρές εργάζονται αυτή τη στιγμή για τη δημιουργία ενός μηχανισμού, ο οποίος θα ενεργοποιείται αυτόματα και θα νομοθετηθεί σε περίπτωση δημοσιονομικού κενού που δεν θα επιτρέπει την επίτευξη του στόχου για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ από το 2018.
«Θέλουμε η Ελλάδα να επιστρέψει στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, που περιμένουν οι πολίτες, κυρίως οι νέοι, ενώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η χώρα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του προσφυγικού», είπε, προσθέτοντας ότι η Επιτροπή θα καταβάλει κάθε προσπάθεια για την επίτευξη συμφωνίας.
Ο κ. Μοσκοβισί θεωρεί ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να ξαναζήσουμε το περσινό σενάριο της κρίσης, όπου όλα ήταν διαφορετικά σε σχέση με την τωρινή κατάσταση.
Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, από χθες ξεκίνησε εντατικά η τελική προετοιμασία του Εurogroup της Δευτέρας, ώστε να επιτευχθεί προσέγγιση των θέσεων σε τεχνικό επίπεδο για το εφεδρικό πακέτο. Η μόνη αβεβαιότητα έχει να κάνει με το ΔΝΤ και το αν θα επιμείνει στη θέση του για εξειδίκευση των μέτρων. Για το λόγο αυτό και στη βελγική πρωτεύουσα εμφανίζονται μεν αισιόδοξοι, αλλά συγκρατημένα.
Moody’s: Αρνητικό πιστωτικό γεγονός η καθυστέρηση
Ως αρνητικό πιστωτικό γεγονός χαρακτηρίζει η Moody’s τις καθυστερήσεις στην ολοκλήρωσης της αξιολόγησης του προγράμματος της Ελλάδας από τους θεσμούς, προειδοποιώντας μάλιστα για τη σημαντική αύξηση του ρίσκου πίεσης της ρευστότητας.
Ειδικότερα, όπως σημειώνει ο οίκος αξιολόγησης σε σχετικό σημείωμα, η διαδικασία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης έχει κλονιστεί εν μέσω εντάσεων μεταξύ της Ελλάδας και των επίσημων πιστωτών της, κυρίως της Κομισιόν και του ΔΝΤ. Οι καθυστερήσεις θεωρούνται «credit negative» για την Ελλάδα καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο για μια νέα συρρίκνωση της ρευστότητας στην οικονομία και αποτρέπουν κάθε συζήτηση για ελάφρυνση του χρέους, κάτι που θα επιβαρύνει την εμπιστοσύνη για την ελληνική οικονομία.
Έπειτα από μήνες με σχετικά μικρές ανάγκες αποπληρωμής χρέους, η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει από τώρα και μέχρι τον Δεκέμβριο 7,5 δισ. ευρώ για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Η εκτίμηση του οίκου είναι ότι περίπου τα δύο τρίτα του συνολικού ποσού (5 δισ. ευρώ) πρέπει να καταβληθούν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και ότι η Ελλάδα χρωστά τα περισσότερα στο ΔΝΤ και την ΕΚΤ.
Οι υποχρεώσεις προς τους ιδιώτες είναι περιορισμένες σε λιγότερα από 100 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και σχεδόν 80 εκατ. ευρώ για το υπόλοιπο του 2016. Εκτός των πληρωμών, η κυβέρνηση πρέπει να καταβάλει και το ποσό του 1,5 δισ. ευρώ σε μισθούς και συντάξεις κάθε μήνα. Επίσης, η κυβέρνηση συνεχίζει να αντιμετωπίζει δυσκολία στη συλλογή φόρων.
Αν και ο προϋπολογισμός της ελληνικής κυβέρνησης εμφάνισε πλεόνασμα 215 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1,3 δισ. ευρώ στο α’ τρίμηνο, τα έσοδα του προϋπολογισμού συνέχισαν να υποαποδιδουν του στόχου κατά 0,6%. Επιπλέον, όπως αναφέρει η Moody’s, έχει αυξηθεί για άλλη μία φορά η πολιτική αβεβαιότητα με την κυβέρνηση να διαθέτει πλειοψηφία τριών μόλις εδρών και μπορεί να δυσκολευτεί να περάσει τα νομοσχέδια για τις μεταρρυθμίσεις στην κοινωνική ασφάλιση και την αύξηση των φόρων.
Προσθέτει ακόμη ότι η Ν.Δ., «αναδιοργανωμένη υπό το νέο της ηγέτη Κυριάκο Μητσοτάκη, προηγείται τώρα των δημοσκοπήσεων και θα μπορούσε να επιδιώξει νέες εκλογές». Η Moody’s αναφέρει ότι η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος έχει «εμπλακεί» σταδιακά με την προσφυγική κρίση της Ε.Ε. και με το δημοψήφισμα για το Brexit στις 23 Ιουνίου, «το οποίο απειλεί να καθυστερήσει την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος μέχρι και μετά τον Ιούνιο».
Σταθεροποίηση
Τη διαδικασία δημοσιονομικής σταθεροποίησης στην Ελλάδα, την αναγκαιότητα ελάφρυνσης του χρέους και το σχέδιο μεταρρυθμίσεων στη δημοσιονομική διαχείριση που βρίσκεται σε εξέλιξη περιέγραψε ο γ.γ. Δημοσιονομικής Πολιτικής Φραγκίσκος Κουτεντάκης, σε ομιλία του σε συνέδριο στο Λος Άντζελες ύστερα από πρόσκληση του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια.
Το βασικό του μήνυμα ήταν πως η ελληνική κυβέρνηση απέδειξε πως διαθέτει τόσο την τεχνική επάρκεια όσο και την πολιτική βούληση να εγγυηθεί τη δημοσιονομική σταθερότητα αλλά και να αναβαθμίσει τη λογιστική διαφάνεια στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Αυτά αποτελούν αναγκαίες συνθήκες για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης τόσο απέναντι στις διεθνείς αγορές όσο και απέναντι στους φορολογούμενους πολίτες.
