Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Η εμβάθυνση και ενσωμάτωση των αγορών κεφαλαίου της Ε.Ε. αποτελεί μεν ένα μακροπρόθεσμο διαρθρωτικό εγχείρημα, αλλά η αληθινή πρόοδος είναι μέχρι σήμερα περιορισμένη. Η δεξαμενή σκέψης Bruegel προβαίνει στη συγκεκριμένη διαπίστωση περιγράφοντας τρεις λόγους για τους οποίους η Ένωση Κεφαλαιαγορών (CMU) είναι επιβεβλημένη στο κοντινό μέλλον.
Πρώτον, όπως με έμφαση συνιστά η οικονομική βιβλιογραφία, τα χρηματοπιστωτικά συστήματα που βασίζονται αποκλειστικά στο τραπεζικό σύστημα είναι πιο επιρρεπή σε κρίσεις και ενδέχεται να παράγουν χαμηλότερη ανάπτυξη.
Δεύτερον, η διασυνοριακή ενοποίηση των αγορών κεφαλαίων μπορεί να αποτελεί ένα κρίσιμο συμπλήρωμα στον διαμοιρασμό δημοσιονομικού ρίσκου και είναι κατ’ επέκταση ιδιαίτερα σημαντική για τη νομισματική ένωση της Ευρώπης.
Τρίτον, η επιτακτικότητα της επίτευξης συγκεκριμένης προόδου με την πρωτοβουλία της CMU σε αυτήν τη χρονική συγκυρία ενδυναμώνεται περαιτέρω από την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου -την έδρα του βασικού κέντρου κεφαλαιαγορών της Ευρώπης- από την Ε.Ε.
Σε έκθεση με θέμα «Κάνοντας πραγματικότητα την Ένωση Κεφαλαιαγορών της Ευρώπης», οι Andre Sapir, Nicolas Veron και Guntram Wolff υπογραμμίζουν ότι σχετικά λίγες από τις νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν υιοθετηθεί μέχρι στιγμής. Στο πλαίσιο αυτό, εισηγούνται ως κλειδί για την επιθυμητή πρόοδο μια πιο ισχυρή αρχή Ευρωπαϊκών Κινητών Αξιών και Αγορών.
Το Bruegel συμπεραίνει ευρύτερα ότι οι αγορές κεφαλαίων έχουν διαχρονικά υπαναπτυχθεί στην Ευρώπη, εν μέρει επειδή τείνουν να κατακερματίζονται κατά μήκος των εθνικών γραμμών. Αποτελεί γεγονός ότι η οικονομία της Ε.Ε. έχει υπάρξει ιδιαίτερα εξαρτημένη στον τραπεζικό δανεισμό και είναι ευρέως αναγνωρισμένη η παραδοχή ότι απαιτείται ένα πιο διαφοροποιημένο σύστημα χρηματοδότησης, μέσα στο οποίο η μη τραπεζική χρηματοδότηση θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Υπάρχει εξάλλου η άποψη ότι οι ευρωπαϊκές χώρες επηρεάστηκαν περισσότερο από τη χρηματοπιστωτική κρίση, δεδομένου ότι στηρίζονταν περισσότερο στην τραπεζική χρηματοδότηση, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και σε έναν βαθμό το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η CMU και το Brexit
Το Brexit εμπεριέχει ρίσκα και ευκαιρίες για την Ε.Ε. των 27 σε ό,τι αφορά την ατζέντα της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Μεταξύ 40% και 80% της συνολικής δραστηριότητας των αγορών κεφαλαίου στην Ε.Ε. διεξάγεται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκτιμάται ότι περίπου το 35% της δραστηριότητας των επενδυτικών τραπεζών με έδρα το Λονδίνο, που θεωρούνται παίκτες – κλειδιά στις συναλλαγές κεφαλαιαγοράς, σχετίζονται με πελάτες που έχουν έδρα την Ε.Ε.
Το χρονικό της ενσωμάτωσης
Διαχρονικά έχει καταβληθεί μια μεγάλη προσπάθεια για την ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών.
- Το εγχείρημα της Ενιαίας Αγοράς τη δεκαετία του 1980, με την απελευθέρωση των κινήσεων κεφαλαίου και τη δημιουργία του ευρωπαϊκού διαβατηρίου για χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
- Το Σχέδιο Δράσης Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών που ξεκίνησε το 1999 και η διαδικασία Lamfalussy με έτος έναρξης το 2001.
- Η Έκθεση Larosiere το 2009, που καθιέρωσε το όραμα ενός ενιαίου βιβλίου κανόνων και κατέληξε στη δημιουργία των Ευρωπαϊκών Αρχών Εποπτείας (ESAs).
