Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Στην ανατροπή του σχεδίου νόμου για τις μικροχρηματοδοτήσεις προχωρά το υπουργείο Οικονομικών, καθώς -σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες- στο τελικό κείμενο που θα καταθέσει προσεχώς στη Βουλή θα εξαιρεί από το πεδίο του νόμου τις τράπεζες. Η κίνηση αυτή οφείλεται στην έντονη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία σε σχετική γνωμοδότησή της ζήτησε την εξαίρεση των τραπεζών από τον νόμο, εκφράζοντας την ανησυχία της για πιθανούς κινδύνους στην κεφαλαιακή τους επάρκεια. Συνεπώς, οι διατάξεις του νόμου θα αφορούν μόνο υπό ίδρυση ανεξάρτητους φορείς μικροχρηματοδοτήσεων (π.χ., επιμελητήρια, ανώνυμες εταιρείες) και όχι το υφιστάμενο τραπεζικό σύστημα (περιλαμβανομένων και των συνεταιριστικών τραπεζών).
Η τροποποίηση του πλαισίου είναι μείζονος σημασίας για τον θεσμό, ωστόσο, όπως αναφέρουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου, δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Πλέον, βάσει του προωθούμενου πλαισίου, τις μικροχρηματοδοτήσεις, δηλαδή τα δάνεια έως 25.000 ευρώ χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις, θα μπορούν να τα χορηγούν άλλοι, πλην των τραπεζών, φορείς.
Εντούτοις, το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο και πόσοι ανεξάρτητοι φορείς είναι διατεθειμένοι να εμπλακούν στη διαδικασία των μικροχρηματοδοτήσεων, καθώς έως τώρα η επιτυχία του θεσμού θεωρούνταν εξασφαλισμένη, λόγω της βεβαιότητας που υπήρξε ότι οι τράπεζες θα συμμετείχαν μαζικά στη χορήγηση μικροχρηματοδοτήσεων. Κάτι που κάποιες ήδη το κάνουν αυτή τη στιγμή, με τις εγγυήσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων.
Η γνωμοδότηση της ΕΚΤ
Στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο ήδη πέρασε από το στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης, αντέδρασε έντονα με γνωμοδότησή της η ΕΚΤ, η οποία ζήτησε την εξαίρεση των πιστωτικών ιδρυμάτων από το πεδίο εφαρμογής του, καθώς θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημα στη δανειοδοτική δραστηριότητα και στην κεφαλαιακή τους επάρκεια.
Η ΕΚΤ ανέφερε ότι σύμφωνα με το νομοσχέδιο ως μικροχρηματοδότηση ορίζονται οι πιστώσεις χρηματικών ποσών ανώτατου ύψους 25.000 ευρώ, οι οποίες δεν συνιστούν τραπεζικό δανεισμό. Ωστόσο, ως επιχειρηματικές μικροχρηματοδοτήσεις ορίζονται όλες οι μορφές πιστώσεων χρηματικών ποσών ανώτατου ύψους 25.000 ευρώ που χορηγούνται είτε για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών είτε ως κεφάλαιο κίνησης.
Γι’ αυτό, σύμφωνα με την ΕΚΤ, από τον εν λόγω ορισμό συνάγεται ότι κάθε χορήγηση δανείου από πιστωτικό ίδρυμα εντός των ορίων και υπό τους όρους του σχεδίου νόμου θα θεωρείται μορφή επιχειρηματικής μικροχρηματοδότησης και επομένως θα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του.
Κατά την ΕΚΤ, ο ορισμός των επιχειρηματικών μικροχρηματοδοτήσεων περιλαμβάνει έναν μη εξαντλητικό κατάλογο δραστηριοτήτων που χαρακτηρίζονται ως τέτοιες, γεγονός το οποίο δημιουργεί νομική αβεβαιότητα ως προς το αν η χορήγηση δανείου από πιστωτικό ίδρυμα πρόκειται να θεωρείται επιχειρηματική μικροχρηματοδότηση που θα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του σχεδίου νόμου.
Με το νέο πλαίσιο, δάνεια έως 25.000 ευρώ χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις θα μπορούν να χορηγούν τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων που θα ιδρύονται για αυτόν τον σκοπό και θα λειτουργούν με τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας υπό την προϋπόθεση ότι θα πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος. Στις προϋποθέσεις, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται η κάλυψη αρχικού κεφαλαίου ίσου τουλάχιστον με το ποσό των 200.000 ευρώ. Διευκρινίζεται ότι σε καμία περίπτωση, ίδρυμα μικροχρηματοδότησης δεν μπορούν να συστήσουν τα ενεχυροδανειστήρια.
Και συμβουλευτικές υπηρεσίες
Με δεδομένο ότι δεν θα υπάρχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις από τον δανειολήπτη, προκειμένου να μειωθεί το ρίσκο, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων βάσει του νομοσχεδίου οφείλουν να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες επιχειρηματικής εκπαίδευσης και καθοδήγησης στους δικαιούχους τους.
Στις συμβουλευτικές υπηρεσίες περιλαμβάνονται ιδίως:
α) επιχειρηματική εκπαίδευση στις τεχνικές διαχείρισης των πολύ μικρών οντοτήτων, όσον αφορά τη λογιστική διαχείριση, τη δημοσιονομική διαχείριση, τη διαχείριση προσωπικού,
β) στήριξη για την επίλυση νομικών, φορολογικών και διοικητικών προβλημάτων και ενημέρωση για τις σχετικές υπηρεσίες που διατίθενται στην αγορά,
γ) στήριξη για τον ορισμό της πορείας ένταξης στην αγορά εργασίας,
δ) υποστήριξη για τον εντοπισμό και τη διάγνωση της πιθανής κρισιμότητας της υλοποίησης του χρηματοδοτούμενου έργου.
Η μέχρι τώρα χορήγηση
Άσχετα από την αντίδραση της ΕΚΤ, η οποία υποχρεώνει το υπουργείο Οικονομικών να ανατρέψει τους σχεδιασμούς του, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτή τη στιγμή ήδη δύο συστημικές (Εθνική και Eurobank) και ορισμένες συνεταιριστικές τράπεζες χορηγούν μικροχρηματοδοτήσεις, χωρίς τη λήψη εμπράγματων εξασφαλίσεων. Γι’ αυτό και όπως επισημαίνουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου, δεν διατυπώθηκε καμία διαφωνία από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα στο σχέδιο νόμου.
Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει διαφωνία από την ΕΚΤ, καθώς οι συγκεκριμένες χορηγήσεις, είναι καλυμμένες με την εγγύηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤαΕ) μέσω του προγράμματος εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Απασχόληση και την Κοινωνική Καινοτομία (EaSI), οπότε δεν υπάρχει κίνδυνος για την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
