Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Ξαναπιάνουν… μολύβι και χαρτί στο οικονομικό επιτελείο προκειμένου να υπολογίσουν την εξέλιξη των βασικών οικονομικών μεγεθών μέχρι το κλείσιμο της φετινής επεισοδιακής χρονιάς. Μετά και τις χθεσινές ανακοινώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, προκύπτει ότι η οικονομία θα λειτουργήσει μέσα στον Δεκέμβριο «μερικώς» στην καλύτερη περίπτωση ή «ελάχιστα», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία, δεδομένου ότι ο τζίρος των εταιρειών τον τελευταίο μήνα του χρόνου φτάνει τα 27-28 δισ. ευρώ.
Όπως δήλωσε και στη συνέντευξη που παραχώρησε χθες στη «Ν» ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού είχε ληφθεί υπόψη ότι το lockdown θα έχει τελειώσει μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου. Αυτό δεν συνέβη, οπότε η «βάση» επί της οποίας στηρίχτηκαν όλες οι προβλέψεις αλλάζει και πάλι.
Ωστόσο, οι επιπτώσεις από την παράταση του lockdown όσον αφορά τα μεγέθη του 2020 θα είναι κυρίως «μακροοικονομική» και δευτερευόντως δημοσιονομική. Και αυτό διότι όλα τα μέτρα στήριξης του Δεκεμβρίου πρακτικά θα επηρεάσουν δημοσιονομικά τον προϋπολογισμό του 2021 και όχι του 2020. Ακόμη και η παράταση των τελών κυκλοφορίας κατά δύο μήνες δεν επηρεάζει δημοσιονομικά τον προϋπολογισμό του 2020. Όπως συμβαίνει και με τα υπόλοιπα φορολογικά έσοδα, όλοι οι φόροι που θα εισπραχθούν μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2021 θα πιστωθούν στα έσοδα του 2020 και όχι σε αυτά του 2021. Έτσι το μόνο μέτρο που ενδεχομένως να επηρεάσει δημοσιονομικά τη φετινή χρήση είναι η αναστολή των φορολογικών και των ασφαλιστικών υποχρεώσεων μηνός Δεκεμβρίου. Όπως επίσης και το τελικό κονδύλι της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης που σχεδιάζεται να δοθεί στους υγειονομικούς.
Ο προϋπολογισμός του 2021
Όσον αφορά τον προϋπολογισμό του 2021, ο σχεδιασμός δεν φαίνεται να αλλάζει, τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα δεδομένα. Το οικονομικό επιτελείο έχει εγγράψει ένα κονδύλι τριών δισ. ευρώ ως «αποθεματικό» και από αυτό θα ξεκινήσει να χρηματοδοτεί τα μέτρα στήριξης που πρέπει να εφαρμοστούν λόγω της παράτασης του lockdown.
Επίσης, το κόστος για την καταβολή της αποζημίωσης ειδικού σκοπού του μηνός Δεκεμβρίου, η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών για την περίοδο της αναστολής, αλλά και η αναλογία του δώρου Χριστουγέννων για τις ημέρες αναστολής του Δεκεμβρίου θα επηρεάσουν δημοσιονομικά τον προϋπολογισμό του 2021. Έτσι, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, δεν απαιτείται αλλαγή ούτε στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς.
Η εξειδίκευση των μέτρων
Μόνη αλλαγή συνιστά το γεγονός ότι αρχίζουν να «εξειδικεύονται» τα μέτρα στήριξης που μέχρι τώρα αποτυπώνονταν στην εισηγητική έκθεση ως «αποθεματικό» για χρηματοδότηση μέτρων στήριξης.
Αναλυτικά τα μέτρα:
1. Οι εργαζόμενοι επιχειρήσεων-εργοδοτών ανά την επικράτεια που πλήττονται σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου δύναται να τεθούν σε προσωρινή αναστολή σύμβασης εργασίας και είναι δικαιούχοι αποζημίωσης ειδικού σκοπού, αναλογικά για το διάστημα που τίθενται σε αναστολή, υπολογιζόμενης επί ποσού 534 ευρώ μηνιαίως. Είναι προφανές ότι η αποζημίωση των 800 ευρώ τον μήνα αφορούσε μόνο τον Νοέμβριο. Για το ανωτέρω χρονικό διάστημα καλύπτονται αναλογικά και οι πλήρεις ασφαλιστικές εισφορές, υπολογιζόμενες επί του ονομαστικού μισθού, από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Οι επιχειρήσεις, κατά τη διάρκεια της αναστολής της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων και για ισόχρονο διάστημα μετά την άρση της αναστολής, υποχρεούνται να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό εργαζομένων. Για τις επιχειρήσεις που κλείνουν με εντολή δημόσιας αρχής αναστέλλεται υποχρεωτικά η σύμβαση εργασίας των εργαζομένων και για όσο διάστημα ισχύει η αναστολή, οι απολύσεις είναι άκυρες.
2. Για τις επιχειρήσεις που αναστέλλεται η λειτουργία τους με εντολή δημόσιας αρχής εντός του μηνός, δίνεται η δυνατότητα αναστολής πληρωμής των δόσεων ρυθμισμένων φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών, πληρωτέων τον μήνα Δεκέμβριο, και η αποπληρωμή τους μετατίθεται σε αντίστοιχες δόσεις στο τέλος της ισχύουσας ρύθμισης. Δεν καλύπτονται από την αναστολή οι τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις του μήνα. Δηλαδή οι επιχειρήσεις σε αναστολή θα πρέπει να πληρώσουν κανονικά τον Δεκέμβριο και τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων (σ.σ.: τη μία από τις 8 δόσεις) αλλά και τον ΕΝΦΙΑ. Έτσι οι δημοσιονομικές απώλειες εσόδων από την αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων θα περιοριστούν μόνο στις δόσεις των ρυθμίσεων.
3. Για τους εργαζόμενους που η σύμβαση εργασίας τους τίθεται σε αναστολή δίνεται η δυνατότητα αναστολής πληρωμής των δόσεων ρυθμισμένων φορολογικών οφειλών που είναι πληρωτέες τον μήνα Δεκέμβριο και η αποπληρωμή τους μετατίθεται σε αντίστοιχες δόσεις στο τέλος της ισχύουσας ρύθμισης. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΕΝΦΙΑ και ο φόρος εισοδήματος θα πρέπει να πληρωθούν κανονικά.
4. Συνεχίζεται η αναστολή πληρωμής δόσεων τραπεζικών δανείων με βάση τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ, σε συνεννόηση με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, έως το τέλος του έτους. Ήδη έχουν γίνει σχετικές ανακοινώσεις από την ΕΕΤ για παράταση του μέτρου των αναστολών για συνολικό διάστημα 9 μηνών. Ακόμη και όσοι θα εξαντλήσουν το 9μηνο στο τέλος του έτους μπορούν να ζητήσουν σταδιακή επαναφορά της δόσης στα κανονικά της επίπεδα.
5. Όπως έχει ανακοινωθεί και ήδη υλοποιείται, επεκτείνονται όλα τα επιδόματα ανεργίας που λήγουν τους μήνες Σεπτέμβριο, Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο κατά δύο μήνες. Οι επόμενες πληρωμές θα πραγματοποιηθούν μέσα στο 2021 βαραίνοντας τον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς.
6. Επεκτείνεται η υποχρεωτική τηλεργασία ανά την επικράτεια σε τουλάχιστον 50% του προσωπικού, σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, με εξαίρεση τις δραστηριότητες στις οποίες υπάρχει αντικειμενική αδυναμία τηλεργασίας. Επεκτείνεται το μέτρο της υποχρεωτικής εφαρμογής ευελιξίας προσέλευσης και αποχώρησης των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα στην εργασία τους, με αντίστοιχη προσαρμογή του ωραρίου τους, για τις περιοχές αυξημένου κινδύνου.
7. Όλες οι επιχειρήσεις που πλήττονται σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, δικαιούνται υποχρεωτική μείωση ενοικίου κατά 40% στα επαγγελματικά τους ακίνητα και για τον Δεκέμβριο. Το ίδιο ισχύει και για την κύρια κατοικία των εργαζομένων που τίθενται σε αναστολή σύμβασης εργασίας και για τη φοιτητική κατοικία των εξαρτώμενων μελών αυτών. Για τους ιδιοκτήτες που εκμισθώνουν ακίνητα στις επιχειρήσεις αυτές και τους ανωτέρω εργαζόμενους, και τον μήνα Δεκέμβριο, το 50% της ζημίας τους θα καταβάλλεται στους δικαιούχους και θα πιστώνεται στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους.
8. Η Επιστρεπτέα Προκαταβολή 5 θα δοθεί τον Ιανουάριο του 2021, με βάση την πτώση τζίρου Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2020. Το 50% της ενίσχυσης δεν επιστρέφεται, υπό τον όρο διατήρησης του ίδιου επιπέδου απασχόλησης έως τέλος Ιουνίου του 2021. Δικαίωμα συμμετοχής θα έχουν όλες οι επιχειρήσεις, εφόσον πληρούν τα κριτήρια πτώσης τζίρου. Επιπλέον, δικαίωμα συμμετοχής θα έχουν και οι νέες επιχειρήσεις που άνοιξαν τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Στο ύψος της ενίσχυσης που καθορίζεται από τον μαθηματικό τύπο που θα εφαρμοστεί, θα συνυπολογίζεται ολόκληρη η περίοδος Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου και θα προσαρμόζεται ανάλογα και με το ποσό που έλαβαν οι επιχειρήσεις στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή 4. Με αυτό τον τρόπο, δίνεται η δυνατότητα σε όσους δεν πρόλαβαν να αιτηθούν στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή 4 να λάβουν την ενίσχυση για το σύνολο του ποσού, όπως, επίσης, και να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές ως προς τα δεδομένα που καταχωρήθηκαν κατά την προηγούμενη δήλωση.
9. Παρατείνεται η πληρωμή των τελών κυκλοφορίας του 2021 κατά δύο μήνες, μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου 2021. Ταυτόχρονα, θα παραταθεί και η προθεσμία κατάθεσης των πινακίδων κυκλοφορίας, ενώ θα γίνει χρήση του καινούργιου συστήματος ηλεκτρονικής κατάθεσης. Πάντως, σχεδιάζεται, όσοι καταθέσουν τις πινακίδες στο τέλος Φεβρουαρίου να πληρώσουν τα τέλη κυκλοφορίας του πρώτου διμήνου προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία και να μπει το αυτοκίνητο σε ακινησία.
«Μαξιλάρι» από την επανεκτίμηση
Σε μακροοικονομικό επίπεδο, η κυβέρνηση κατόρθωσε να εξασφαλίσει ένα «μαξιλάρι» μετά την επανεκτίμηση της πορείας του ΑΕΠ κατά το πρώτο εξάμηνο.
Με δεδομένο ότι το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου κινήθηκε ανοδικά (κατά 0,5%) και ότι η ύφεση του β’ τριμήνου ήταν μικρότερη από όσο είχε υπολογιστεί προ τριμήνου, για να υποχωρήσει το ΑΕΠ της χώρας κατά 10,5% στο σύνολο του 2020, θα πρέπει η ύφεση του δ’ τριμήνου να ξεπεράσει το 16%-17%. Δεδομένου ότι ο Οκτώβριος δεν είχε lockdown και ότι η οικονομική δραστηριότητα σε αυτό το locdown είναι (ή τουλάχιστον μοιάζει) μεγαλύτερη συγκριτικά με αυτή της πρώτης καραντίνας, είναι πιθανό ότι η ύφεση του δ’ τριμήνου δεν θα είναι τόσο «βαθιά». Σε κάθε περίπτωση, τα ταμειακά διαθέσιμα είναι αυτά που θα μειωθούν σημαντικά μέχρι το τέλος του χρόνου.
Με την καταβολή της επιστρεπτέας προκαταβολής, την καταβολή των συντάξεων (και μάλιστα νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία), αλλά και την πληρωμή των υπόλοιπων μέτρων στήριξης υπολογίζεται ότι ο κρατικός «κουμπαράς» θα κλείσει φέτος με υπόλοιπο της τάξεως των 33-34 δισ. ευρώ όταν προ λίγων εβδομάδων είχε φτάσει ακόμη και στα 39-40 δισ. ευρώ μετά και την εκταμίευση του 1,7 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα SURE.
