Του Ole Hansen
Επικεφαλής Στρατηγικής Εμπορευμάτων στη Saxo Bank
Βρισκόμαστε ήδη στα μέσα Δεκεμβρίου, αλλά δεν έχει ακόμα παρατηρηθεί η συνηθισμένη για την εποχή μείωση κινητικότητας στην αγορά. Φαίνεται ότι η χρονιά θα παραμείνει «έξαλλη» από άποψη γεγονότων και εξελίξεων μέχρι την τελευταία στιγμή της.
Μια χρονιά που σημαδεύτηκε από το Brexit, τον Ντόναλντ Τραμπ, το ενδεχόμενο τέλος της 30ής ανοδικής πορείας των αμερικανικών ομολόγων, την άνοδο των κινεζικών κερδοσκοπικών επενδύσεων στα εμπορεύματα και τη σύμπνοια στον ΟΠΕΚ, και προκάλεσε ορισμένες έντονες κινήσεις στην αγορά.
Σε ό,τι αφορά τα εμπορεύματα, το έτος ξεκίνησε με τους επενδυτές στο πετρέλαιο να κοιτούν αποσβολωμένοι το πηγάδι χωρίς να μπορούν να διακρίνουν τον πάτο του, ενώ, αντίθετα, τα πολύτιμα μέταλλα έβλεπαν επιτέλους φως στην άκρη του τούνελ μετά από τρία χρόνια διαρκών πωλήσεων. Τα βιομηχανικά μέταλλα, από την άλλη, πάλευαν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα ζήτησης απέναντι σε μια αυξανόμενη προσφορά.
Έναν γύρο προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, μια συμφωνία ΟΠΕΚ και μια αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων αργότερα, τα πράγματα στις αγορές έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Το πετρέλαιο έχει σταθεροποιηθεί και φαίνεται έτοιμο να κινηθεί ανοδικά το επόμενο έτος, εφόσον οι παραγωγοί τηρήσουν τις συμφωνηθείσες μειώσεις παραγωγής. Τα βιομηχανικά μέταλλα ανέκαμψαν υπό την προσδοκία ότι οι δημοσιονομικές πολιτικές, στη θέση των αποφάσεων των κεντρικών τραπεζών, θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη και την αύξηση της ζήτησης.
Η κόκκινη στήλη δείχνει τις αποδόσεις των κλάδων μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ και την συμφωνία ΟΠΕΚ για μείωση της παραγωγής. Όλα τα κέρδη του κλάδου ενέργειας καταγράφηκαν αυτές τις έξι εβδομάδες. Την ίδια περίοδο τα βιομηχανικά μέταλλα υπερδιπλασίασαν τις αποδόσεις τους, ενώ τα κέρδη των πολύτιμων μετάλλων μειώθηκαν σχεδόν κατά 18%.
Με το στόμα ανοιχτό
Τα πολύτιμα μέταλλα δέχθηκαν ισχυρό σοκ από την άνοδο των ομολογιακών αποδόσεων, τα επίπεδα ρεκόρ στην αγορά μετοχών και βέβαια την πορεία του δολαρίου, το οποίο έφτασε υψηλό 14 ετών έναντι μιας ομάδας νομισμάτων.
Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοιχτής Αγοράς (FOMC) πραγματοποίησε την πολυαναμενόμενη δεύτερη αύξηση επιτοκίων για τον τρέχοντα κύκλο. Με την κίνησή της αυτή, επέτεινε το ράλι του δολαρίου και έστειλε τις αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων σε 27μηνο υψηλό. Αυτές οι κινήσεις πυροδοτήθηκαν από την πρόβλεψη για τρεις επιπλέον αυξήσεις επιτοκίων το 2017, καθώς η σχετική ανακοίνωση αποδείχθηκε πιο επιθετική από το αναμενόμενο.
Ως αποτέλεσμα, τα πολύτιμα μέταλλα οδηγήθηκαν ακόμα χαμηλότερα, παρατείνοντας έτσι το πτωτικό σερί για τον χρυσό στην έκτη εβδομάδα. Ο επιθετικός τόνος βοήθησε να μειωθούν οι μελλοντικές προσδοκίες κινδύνου για τον πληθωρισμό, και ως εκ τούτου η πραγματική απόδοση (ονομαστική απόδοση μείον τον πληθωρισμό) εκτινάχθηκε στο 0,7%, μετά τον μέσο όρο του 0,25% του τελευταίου έτους. Η άνοδος των πραγματικών αποδόσεων σε ένα περιβάλλον ανόδου του δολαρίου και των μετοχών μειώνει την ελκυστικότητα του χρυσού ως εναλλακτικής επένδυσης – το μέταλλο προσαρμόζεται ακριβώς σε αυτήν τη νέα κατάσταση.
Ωστόσο, από επενδυτική σκοπιά, εκτιμούμε ότι πλέον το δολάριο έχει καταγράψει υπεραγορές, ενώ τα ομόλογα υπερπωλήσεις, και η συγκεκριμένη εξέλιξη, σε συνδυασμό με τη στήριξη στα 1.125 USD/ουγγιά είναι πιθανό να δώσει το έναυσμα για κάποια σταθεροποίηση.
Ο δείκτης σχετικής ισχύος (RSI) αποτελεί έναν τεχνικό δείκτη δυναμικής ο οποίος προσπαθεί να προσδιορίσει πότε μια αγορά βρίσκεται σε συνθήκες υπεραγοράς ή υπερπώλησης, μετρώντας την ταχύτητα και τη μεταβολή των κινήσεων τιμής. Ο RSI σηματοδοτεί υπεραγορές όταν κυμαίνεται άνω του 70 και υπερπωλήσεις σε τιμές κάτω του 30. Λειτουργεί ιδανικά ως συμπληρωματικό εργαλείο στην παράλληλη χρήση άλλων εργαλείων.
Ο χρυσός σήμερα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη μάχη του για στήριξη εδώ και καιρό. Η τεχνική εικόνα είναι ιδιαίτερα άσχημη μετά την πτωτική διάσπαση των 1.172 USD/ουγγιά. Δεδομένων, όμως, των συνθηκών υπερπώλησης στην αγορά και της ανάγκης για σταθεροποίηση, το μέταλλο θα βρει, μάλλον, στήριξη πάνω από τα 1.125 USD/ουγγιά, το επόμενο και τελευταίο επίπεδο Fibonacci στο πρόσφατο πτωτικό ταξίδι του χρυσού, μετά το υψηλό του Ιουλίου.
Μια διάσπαση της έντονης καθοδικής τάσης σε τιμές πάνω από τα 1.150 USD/ουγγιά είναι απαραίτητη προκειμένου να στραφεί το συναίσθημα ξανά σε ουδέτερους τόνους και να σταματήσει ο αυξημένος όγκος νέων των πωλήσεων θέσεων πώλησης της τελευταίας εβδομάδας.
Στα μέσα της Παρασκευής, το αργό πετρέλαιο βρισκόταν σε πορεία να καταγράψει την πρώτη εβδομαδιαία πτώση του σε πέντε εβδομάδες. Η πρόσφατη κορύφωση της τιμής σε απάντηση της συμφωνίας με τους παραγωγούς εκτός ΟΠΕΚ για στήριξη της διαδικασίας εξισορρόπησης διήρκεσε λιγότερο από 48 ώρες, αφού τα νέα για αύξηση της προσφοράς από παραγωγούς εκτός συμφωνίας οδήγησαν την τιμή ξανά χαμηλότερα.
Η εβδομαδιαία έκθεση πετρελαίου της Υπηρεσίας Ενέργειας των ΗΠΑ (EIA) κατέγραψε άλμα της αμερικανικής παραγωγής κατά 99.000 βαρέλια/εβδομάδα, με το σύνολο αυτής να προέρχεται από τις 48 πολιτείες των ΗΠΑ, της χώρας-πηγής σχιστολιθικού πετρελαίου. Παρά το γεγονός ότι αυτές οι εβδομαδιαίες τιμές αποτελούν εκτιμήσεις και ενδέχεται να υπάρξουν διορθώσεις προτού δημοσιευθεί η τριμηνιαία έκθεση του Υπουργείου Ενέργειας, εξακολουθούν να υποδεικνύουν μια τάση.
Η αυξανόμενη παραγωγή των ΗΠΑ, σε συνδυασμό με μια ασυνήθιστα επιθετική εποχιακή άνοδο των αποθεμάτων στο Κούσινγκ της Οκλαχόμα, τον κόμβο παράδοσης για τα Futures αργού πετρελαίου WTI, άσκησαν νέες πιέσεις στα Futures του πετρελαίου.
Στη μηνιαία έκθεση για την αγορά πετρελαίου, η IEA συμπεριέλαβε ένα σχόλιο με προσδοκία ανόδου, το οποίο ανέφερε ότι η παγκόσμια αγορά πετρελαίου ενδέχεται να αντιμετωπίσει έλλειμμα προσφοράς το α’ εξάμηνο του 2017, υπό τον όρο ότι εφαρμόζονται οι συμφωνηθείσες περικοπές παραγωγής. Η μηνιαία έκθεση για την αγορά πετρελαίου του ίδιου του ΟΠΕΚ περιελάμβανε ένα πολύ πιο επιφυλακτικό σχόλιο από αυτό της ΙΕΑ, με το οποίο εξέφραζε την άποψη ότι η αγορά ενδέχεται να παραμείνει σε συνθήκες υπερπροσφοράς έως και το β’ εξάμηνο.
Σε αυτές τις εξελίξεις, έρχεται να προστεθεί η είδηση ότι η Λιβύη ανοίγει ξανά δύο από τις μεγαλύτερες πετρελαιοπηγές της στα δυτικά, καθώς και τον μεγαλύτερο τερματικό σταθμό εξαγωγών της. Οι πετρελαιοπηγές Sharara και El-Feel μπορεί να αυξήσουν την παραγωγή της χώρας περισσότερο από τα 400.000 βαρέλια/ημέρα. Εφόσον αυτό ισχύσει, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι αδύνατον για τον ΟΠΕΚ να επιτύχει τον στόχο παραγωγής των 32,5 εκατ. βαρελιών/ημέρα στις αρχές του 2017. Είναι επίσης πιθανό να ενισχύσει την πίεση προς τη Σαουδική Αραβία για περαιτέρω μείωση της παραγωγής της.
Η νέα αδυναμία υποκινείται αναμφίβολα και από τους κερδοσκοπικούς επενδυτές, οι οποίοι μειώνουν τις ανοδικές τοποθετήσεις τους ύψους ρεκόρ μετά τη συνάντηση ΟΠΕΚ στις 30 Νοεμβρίου.
Την εβδομάδα που έκλεισε στις 6 Δεκεμβρίου, τα hedge fund αύξησαν τις ανοδικές τοποθετήσεις τους στο αργό πετρέλαιο WTI και Brent κατά 228 εκατ. βαρέλια, φθάνοντας το νέο ρεκόρ των 728 εκατ. βαρελιών. Ο κίνδυνος πτώσης της τιμής από μια τόσο μεγάλη θέση, εφόσον σημειωθεί κλείδωμα κερδών, δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί. Ακόμα και αν η αγορά δεν προχωρήσει σε κάποια σημαντική διόρθωση, ο αντίκτυπος των τελευταίων ειδήσεων ενδέχεται να περιορίσει την προοπτική ανόδου, με υπαρκτή την πιθανότητα να υπάρξει ρευστοποίηση των θέσεων αγοράς σε απάντηση οποιουδήποτε σημαντικού ανοδικού άλματος στην αγορά.
Η συνεχιζόμενη άνοδος του δολαρίου μετά την επιθετική αύξηση επιτοκίων από την FOMC ίσως να ενισχύσει τον κίνδυνο για τις θέσεις αγοράς. Παρά το γεγονός ότι η συσχέτιση μεταξύ δολαρίου και πετρελαίου παρουσιάζει διακυμάνσεις, ο κίνδυνος από το ισχυρό δολάριο και το αυξανόμενο κόστος χρηματοδότησης για την παγκόσμια ανάπτυξη και τη συνακόλουθη ζήτηση δεν γίνεται να αγνοηθεί.
Μετά τη διόρθωση 38,2% στο ράλι Νοεμβρίου, οι επενδυτές θα επικεντρωθούν στο αν το Brent μπορεί να κλείσει την εβδομάδα σε τιμές άνω των 54,60 $. Πρόκειται για μια τιμή στον «λαιμό» του σχηματισμού τύπου κεφαλής-ώμων διάρκειας 15 μηνών, και θα παράσχει ορισμένες ενδείξεις σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες εξελίξεις.
