Από την έντυπη έκδοση
Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
Σχέδιο που θα βοηθήσει τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να μειώσουν το βάρος των κόκκινων δανείων στο μισό επεξεργάζεται η Τράπεζα της Ελλάδος, σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg, το οποίο επικαλείται πηγές που γνωρίζουν τη σχετική διαδικασία.
Στη βάση του σχεδίου, οι τράπεζες θα μεταφέρουν περίπου το ήμισυ των αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων σε όχημα ειδικού σκοπού, το οποίο στη συνέχεια θα εκδώσει ομόλογα και θα χρησιμοποιήσει τα έσοδα για να αγοράσει κόκκινα δάνεια αξίας 42 δισ. ευρώ από τις τράπεζες.
Αυτή τη στιγμή οι αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις καλύπτουν περίπου το ήμισυ των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών. Οι εν λόγω απαιτήσεις έναντι του κράτους χορηγήθηκαν για να αντισταθμίσουν τις ζημίες από την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Δεν είναι σαφές εάν οι επενδυτές θα έχουν «όρεξη» να επενδύσουν σε ομόλογα συνδεόμενα με τις απαιτήσεις αυτές.
Το σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος διαφέρει από εκείνο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο προέβλεπε τη δημιουργία ενός οχήματος ειδικού σκοπού με χρηματοδότηση εν μέρει από τα κεφάλαια του μαξιλαριού ρευστότητας. Η κεντρική τράπεζα ανησυχεί πως η πρόταση του ΤΧΣ μπορεί να έχει μειονεκτήματα, ενώ τα διαθέσιμα χρήματα επαρκούν μόνο για την απαλλαγή από κόκκινα δάνεια ύψους 15 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες έχουν δει την αξία των μετοχών τους να συρρικνώνεται περισσότερο από 40% φέτος.
Τo σχέδιο της ΤτΕ έχει υποβληθεί, σύμφωνα με το Bloomberg, στον Ενιαίο Μηχανισμό Εποπτείας (SSM) της EKT, ενώ η όποια χρήση κρατικών εγγυήσεων για την υλοποίησή του θα πρέπει να λάβει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μία εκ των πηγών ανέφερε ότι οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές ενδέχεται να εγκρίνουν και τα δύο σχέδια, προκειμένου να δώσουν στις τράπεζες περισσότερα εργαλεία για την εξυγίανση των ισολογισμών τους.
Ένα ακόμα όπλο
Καμία πρόταση από μόνη της δεν είναι αρκετή για να λύσει το πρόβλημα των κόκκινων δάνειων, το οποίο είναι πολυπαραμετρικό και απαιτεί ένα σύνολο από πολλές λύσεις, ανέφερε ο Φωκίων Καραβίας, διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, ερωτηθείς για το σχέδιο της ΤτΕ όπως αυτό απεικονίζεται στο Bloomberg. Ωστόσο, τόνισε ότι το εν λόγω σχέδιο αντιμετωπίζεται θετικά καθώς είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση και αποτελεί ένα ακόμη όπλο στη φαρέτρα.
Ήδη οι τράπεζες έχουν καταθέσει τα δικά τους προγράμματα μείωσης των κόκκινων δανείων, στα οποία περιλαμβάνεται και το έτος 2021. Με βάση αυτά τα προγράμματα αναμένεται να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι προκλήσεις για τη μείωση των κόκκινων δανείων.
Τα νέα πλάνα των τραπεζών προβλέπουν μείωση των NPLs κατά 55 δισ. ευρώ. Για τα μισά από αυτά πώληση και τιτλοποιήσεις (ήδη η Eurobak ανακοίνωσε 2 δισ. ευρώ τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων), το 25%-30% θα αντιμετωπιστεί μέσω πλειστηριασμών και ένα 20% μέσω ρυθμίσεων. Οι ρυθμίσεις σταδιακά θα περιορίζονται, καθώς τα πολλά χρόνια της κρίσης οδηγούν σε μεγάλη δυσκολία τους δανειολήπτες να ανταποκριθούν σε αυτές.
Επιχειρηματικά δάνεια
Ας σημειωθεί πως σε ό,τι αφορά επιχειρηματικά δάνεια, οι τράπεζες αναπτύσσουν και άλλες πρακτικές, να πωλούν ακόμη και μειοψηφικά πακέτα συμμετοχής σε κοινοπρακτικά δάνεια πιθανόν και σε άλλες τράπεζες που κατέχουν την πλειοψηφία.
Συνολικά ο στόχος για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι να φτάσουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ήτοι στο 5%-7% του συνολικού χαρτοφυλακίου.
Στο παραπάνω πλαίσιο οι υπολογισμοί των τραπεζών προβλέπουν μία ανάπτυξη της οικονομίας κατά 2%, ενώ για να ανακτηθεί αποτελεσματικά σημαντικό κομμάτι του κόκκινου χαρτοφυλακίου απαιτείται μία ανάπτυξη της τάξης του 3%-4%. Παρ’ όλα αυτά οι τράπεζες βλέπουν μπροστά τους την ανάγκη να χρηματοδοτήσουν την οικονομία και ιδιαίτερα επιχειρήσεις με υψηλή προστιθέμενη αξία.
Σύμφωνα με τα όσα σημείωσε η διοίκηση της Eurobank, η τράπεζα δίνει σημασία στην πελατοκεντρικότητα και στον διεθνή της χαρακτήρα. Επίσης προχωρά σε χρηματοδότηση όλων των κλάδων όπου διαπιστώνει ότι υπάρχουν ευκαιρίες. Επικεντρώνεται κυρίως στον τουρισμό, στην υγεία, στις κατασκευές κ.α.
Επίσης αναφέρθηκε ότι οι τράπεζες θα μειώσουν το λειτουργικό τους κόστος επενδύοντας στην τεχνολογία, ενώ χαρακτηρίζεται ως ρεαλιστική μια μείωση δικτύου κατά 50% από τα προ κρίσης επίπεδα. Ρητώς δε η διοίκηση της Eurobank δήλωσε πως δεν θα μείνουν ακριτικές περιοχές χωρίς να έχουν τράπεζα.
Πλειστηριασμοί
Αναμένοντας δε τα νέα δεδομένα για την προστασία της πρώτης κατοικίας, αρχίζει να παρατηρείται το φαινόμενο δανειοληπτών να μην αποπληρώνουν τις δόσεις τους με την προσδοκία να ενταχθούν στο νέο θεσμικό πλαίσιο. Όπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές, θα πρέπει να υπάρξει ένα είδος προστασίας για την πρώτη κατοικία, αλλά αυτό θα πρέπει να αφορά αυστηρά οικονομικά ευάλωτους δανειολήπτες και αυτό πιθανόν να δομείται κατά τα πρότυπα του κυπριακού προγράμματος Εστία.
Βασικός στόχος του σχεδίου Εστία είναι το κράτος να εισέλθει ενεργά στη διαχείριση των NPLs με εγγυήσεις της πληρωμής μέρους των δανείων ούτως ώστε οι δανειολήπτες να προχωρήσουν σε εξόφληση των δανείων τους. Επιδίωξη είναι να μπορεί το κράτος να επιδοτεί σε συγκεκριμένο βαθμό πολίτες οι οποίοι αδυνατούν να εξοφλήσουν το δάνειό τους. Αυτό φυσικά θα γίνεται βάσει συγκεκριμένων και αυστηρών κριτηρίων, με μοναδικό στόχο να υπολογιστούν τόσο η κατάσταση του δανειολήπτη όσο και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές ενδέχεται να εγκρίνουν και τα δύο σχέδια (ΤτΕ και ΤΧΣ), προκειμένου να δώσουν στις τράπεζες περισσότερα εργαλεία για την εξυγίανση των ισολογισμών τους.
Ανάκτηση της εμπιστοσύνης
Συνέδριο πραγματοποίησε τις προηγούμενες μέρες με ανώτατα διοικητικά στελέχη των τραπεζών της Ευρώπης η ΕΚΤ στην Φραγκφούρτη. Συζητήθηκαν και πάλι θέματα εταιρικής διακυβέρνησης όπου η επικεφαλής του SSM Ντανιέλ Νουί σημείωσε την ανάγκη να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των πελατών στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Σύμφωνα με πληροφορίες και καθώς το forum φιλοξένησε και στελέχη από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού (ΗΠΑ) διεφάνη η διαφορά κουλτούρας μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες πολύ σύντομα θα κληθούν να περιγράψουν έναν χάρτη αξιών τον οποίο θα κληθούν να υπηρετήσουν και με βάση αυτόν να φτιάξουν τα νέα τους σχέδια και τη νέα τους εταιρική ταυτότητα. Ήδη κάποιες ελληνικές τράπεζες έχουν προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση και ανασχεδιάζουν συνολικά την κουλτούρα τους, διαμορφώνοντας τις συνθήκες για τη νέα εποχή. Παρά την κρίση οι τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσουν στην χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας με διαφάνεια και υπηρετώντας ιδέες όπως η καινοτομία και το νέο επιχειρείν.
Η χρήση των εργαλείων του ESM
Τους όρους πρόσβασης στις προληπτικές γραμμές πίστωσης που παρέχονται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) συζήτησαν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, προκειμένου να καταστήσουν τα «εργαλεία» πιο αποτελεσματικά, όπως δήλωσε εκπρόσωπος του ESM, με βάση τηλεγράφημα του Reuters από Βρυξέλλες. Ωστόσο, διευκρίνισε ότι οι συζητήσεις αυτές δεν συνδέονται ειδικά με την Ιταλία.
Ο κορυφαίος οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Πέτερ Πράετ, είχε δηλώσει νωρίτερα ότι οι διαμορφωτές πολιτικής της Ευρωζώνης είχαν συζητήσει την χρήση του ταμείου διάσωσης, του ESM, ούτως ώστε να αποφύγουν την εξάπλωση μίας έντασης στις χρηματοοικονομικές αγορές της Ιταλίας και στις υπόλοιπες υπερχρεωμένες χώρες του ευρώ. «Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων συζητήσεων ως προς τη μεταρρύθμιση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και του ESM, γίνονται συζητήσεις εδώ και μήνες στο Eurogroup για την χρήση των “εργαλείων” του ESM, ειδικά για τις προληπτικές γραμμές διάσωσης του ESΜ, PCCL (Πιστωτική Γραμμή Προληπτικών Προϋποθέσεων) ή ECCL (Πιστωτική Γραμμή Ενισχυμένων Προϋποθέσεων)» διευκρίνισε ο εκπρόσωπος. «Ο στόχος είναι να καταστήσουμε αυτά τα δύο εργαλεία πιο αποτελεσματικά επιτρέποντας την πρόσβαση σε χώρες υπό κατάλληλες προϋποθέσεις. Οι συζητήσεις αυτές δεν έχουν σχέση με τη συγκεκριμένη υφιστάμενη κατάσταση σε κάποια χώρα-μέλος του ευρώ» συμπλήρωσε.
