Η Κάθριν Τζόνσον, η οποία έφυγε από τη ζωή τη Δευτέρα σε ηλικία 101 ετών, ήταν πρωτοπόρος με πολλούς τρόπους: Ήταν από τις πρώτες εργαζόμενες της NASA – σε έναν τομέα που κυριαρχούσαν οι άνδρες – ενώ το έργο της βοήθησε όχι μόνο να πάει ο άνθρωπος στο Διάστημα, αλλά και να επιστρέψει με ασφάλεια πίσω στη Γη.
Πριν αποκτήσει φήμη μέσα από το βιβλίο και την ταινία Hidden Figures (Αφανείς Ηρωίδες) και προτού της απονεμηθεί το Προεδρικό Μετάλλιο Ελευθερίας, η Τζόνσον δημιούργησε και υπολόγισε κάποιες εξαιρετικά σημαντικές εξισώσεις για να καταστούν επιτυχημένες αμερικανικές «περιπέτειες» στο Διάστημα, σύμφωνα με τον ιστότοπο Vox. Όπως ανέφερε στη Washington Post ο Μπιλ Μπάρι, επικεφαλής ιστορικός της NASA, «αν επιστρέψουμε στο φεγγάρι ή στον Άρη, θα χρησιμοποιήσουμε τα μαθηματικά της».
Στη δεκαετία του 1960, η NASA είχε αντιληφθεί πώς να στείλει έναν άνθρωπο πάνω μέσω πυραύλου στο Διάστημα. Αυτό ήταν ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό κατόρθωμα. Αλλά εξίσου δύσκολο ήταν να κατορθώσει αυτός ο άνθρωπος να επιστρέψει με ασφάλεια στη Γη.
Ένα από τα πιο δύσκολα κομμάτια ήταν πως το διαστημικό σκάφος δεν μπορούσε να προσγειωθεί οπουδήποτε. Αν ένας αστροναύτης έπεφτε σε μια γωνιά του ωκεανού, μακριά από την ξηρά, ενδέχεται να παρέμενε εκεί για ημέρες μέχρι να διασωθεί – αν αυτό τελικά γινόταν εφικτό.
Η Τζόνσον έπρεπε να υπολογίσει ολόκληρη την τροχιά της πτήσης – από πού άρχισε, την ταχύτητά της και πού θα κατέληγε. Η αποστολή ανθρώπων στο Διάστημα έπρεπε να γίνει με ακρίβεια. Τα μαθηματικά της Τζόνσον επαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτό.
Πώς εξήγησε η ίδια το έργο της
Η ίδια εξήγησε καλύτερα το έργο της με τα δικά της λόγια: «Αρχικά, όταν είπαν πως ήθελαν να καταλήξει η κάψουλα σε ένα συγκεκριμένο σημείο, προσπαθούσαν να υπολογίσουν πότε θα έπρεπε να ξεκινήσει» ανέφερε η Τζόνσον σε συνέντευξη το 2008. «Είπα,”επιτρέψτε μου να το κάνω. Πείτε μου πότε θέλετε και πού θέλετε να προσγειωθεί και θα το κάνω ανάποδα, για να σας πω πότε θα απογειωθείτε”. Αυτό ήταν το δυνατό μου σημείο» πρόσθεσε.
Έτσι, υπολόγισε την τροχιά της ιστορικής πτήσης του 1961 του Άλαν Σέπαρντ, του πρώτου Αμερικανού που ταξίδεψε στο Διάστημα και ο οποίος προσθαλασσώθηκε στον Ατλαντικό Ωκεανό. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες προκλήσεις δεν είχαν έρθει ακόμη. Ο Σέπαρντ επισκέφθηκε το διάστημα, αλλά δεν τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη, πετώντας ουσιαστικά σε παραβολική τροχιά.
Η τροχιά γύρω από τη Γη θεωρείται πιο δύσκολη, καθώς όχι μόνο το διαστημικό σκάφος κινείται με ταχύτητα 17.000 μίλια ανά ώρα, αλλά και η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της. Εδώ, η πρόκληση για τη Τζόνσον ήταν παρόμοια. Έπρεπε να ξεκινήσει από τη ζώνη προσγείωσης – προσθαλάσσωσης ενός διαστημικού σκάφους σε τροχιά και να υπολογίσει προς τα πίσω, μέσα μαθηματικών, για το πώς θα έφτανε το διαστημικό σκάφος εκεί.
Με αυτόν τον τρόπο, προετοίμασε την ιστορική αποστολή 1962 του Τζον Γκλεν, ο οποίος έγινε ο πρώτος Αμερικανός που μπήκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη. Αυτοί οι υπολογισμοί έπρεπε να λάβουν υπ’ όψιν πολλές διαφορετικές μεταβλητές: από πού θα απογειωθεί ο πύραυλος, πού θα εισέλθει σε τροχιά, πόσο γρήγορα κινείται, την περιστροφή της Γης κάτω από αυτόν, τη γωνία στην οποία θα έπρεπε να επανέλθει στη Γη και θέση της προσθαλάσσωσης.
Η Τζόνσον έγινε η πρώτη γυναίκα που συνέθεσε – μαζί με τον Τεντ Σκοπίνσκι – μια ερευνητική εργασία της NASA, εξηγώντας ουσιαστικά πού ένα διαστημικό σκάφος το οποίο βρίσκεται σε τροχιά πρέπει να πυροδοτήσει τους πυραύλους επανεισόδου για να επιστρέψει σε ένα συγκεκριμένο τμήμα της Γης.
Η εμπιστοσύνη του Γκλεν στη Τζόνσον
Όπως έχει γίνει γνωστό, προτού ο Γκλεν απογειωθεί για την πρώτη του διαστημική πτήση, ζήτησε από τη Τζόνσον να διπλο-ελέγξει όλα τα μαθηματικά της αποστολής – εκφράζοντας μια μικρή δυσπιστία για τους νέους ηλεκτρονικούς υπολογιστές που είχε εγκαταστήσει η NASA για αυτόν τον σκοπό. Η πτήση του Γκλεν και οι μαθηματικοί υπολογισμοί γύρω από αυτήν βρέθηκαν στο επίκεντρο της ταινίας Hidden Figures του 2016, στην οποία η Τζόνσον, καθώς και άλλες γυναίκες που εργάζονται στη NASA, μαγνήτισαν το ενδιαφέρον.
Αλλά το έργο της Τζόνσον δεν σταμάτησε εκεί. Δούλεψε για το πρόγραμμα Apollo, μέσω του οποίου για πρώτη φορά ο άνθρωπος έφτασε στο φεγγάρι. Αργότερα εργάστηκε σε προγράμματα δορυφόρων και διαστημικών λεωφορείων, πριν αποσυρθεί το 1986. Σήμερα υπάρχει μια ερευνητική μονάδα υπολογιστικής έρευνας στην πανεπιστημιούπολη Langley της NASA, η οποία έχει λάβει το όνομά της.
Με πληροφορίες από vox.com
