Από την έντυπη έκδοση
Του Κώστα Δεληγιάννη
[email protected]
Σε μία εποχή όπου αυξάνεται ξανά η ένταση ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και τη Μόσχα για τις συνέπειες της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία, τόσο με τον αγωγό Nord Stream 2 όσο και με τυχόν επέκταση του Turkish Stream προς τη «γηραιά ήπειρο», αναδεικνύεται περαιτέρω η σημασία των υποδομών που δρομολογούνται στη χώρα μας για τη διακίνηση φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και οι προοπτικές εξέλιξης της Ελλάδας σε παραγωγό υδρογονανθράκων, μέσα από τις έρευνες σε εγχώρια υποψήφια κοιτάσματα, οι οποίες θα εντατικοποιηθούν από την επόμενη χρονιά.
Έτσι έργα όπως ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου TAP (ως τμήμα του Νότιου Διαδρόμου) και ο διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) ή «πύλες» εισόδου υγροποιημένου φυσικού αερίου, όπως ο πλωτός σταθμός υποδοχής, προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU) υγροποιημένου φυσικού αερίου, που σχεδιάζει να εγκαταστήσει η Gastrade ανοικτά του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, μπορούν να απαντήσουν στις ολοένα μεγαλύτερες ανάγκες της Ευρώπης σε καύσιμο, διαφοροποιώντας παράλληλα τις πηγές τροφοδοσίας. Την ίδια στιγμή η σχολαστική «ακτινογράφηση» επτά θαλάσσιων παραχωρήσεων στη Νότια και τη Δυτική Ελλάδα, που θα ξεκινήσει από το 2019, είναι πιθανό να προσθέσει σε μερικά χρόνια και τη χώρα μας στα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου στα οποία πρόκειται να ενεργοποιηθούν στο άμεσο μέλλον νέες πηγές καυσίμου.
Δεν είναι τυχαίο πως ο Νότιος Διάδρομος και ο αγωγός IGB αναφέρθηκαν την περασμένη Δευτέρα από τον Φράνσις Φάνον, υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ και αρμόδιο για θέματα ενέργειας, ως παραδείγματα κινήσεων για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της «γηραιάς ηπείρου». Ασκώντας δριμεία κριτική στον αγωγό Nord Stream 2, καθώς και σε τυχόν επέκταση του Turkish Stream προς τη «γηραιά ήπειρο», που τα χαρακτήρισε «πολιτικά εργαλεία» για την ενίσχυση της εξάρτησης από τη Ρωσία, ο Αμερικανός αξιωματούχος πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ στήριξαν σθεναρά την υλοποίηση του Νότιου Διαδρόμου, προϋπολογισμού 40 δισ. δολαρίων, παρόλο που στο πρότζεκτ δεν συμμετέχει καμία αμερικανική επένδυση.
Ο Νότιος Διάδρομος, όπως και το ελληνικό σκέλος του ΤΑΡ, αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία το 2020, ξεκινώντας τις παραδόσεις φυσικού αερίου από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ του Αζερμπαϊτζάν, ώστε να παράσχει μία νέα πηγή φυσικού αερίου. Μέσω της σύνδεσης του ΤΑΡ με τον IGB, μέρος αυτών των ποσοτήτων θα διοχετεύεται στο δίκτυο της Βουλγαρίας, η οποία είναι απόλυτα εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο. Ωστόσο, η αποστολή του IGB είναι ευρύτερη για την περιοχή, καθώς αποτελεί τη νότια απόληξη του λεγόμενου Κάθετου Διαδρόμου, για τη διασύνδεση και των συστημάτων της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας, πέραν της Βουλγαρίας και της χώρας μας.
Έτσι ο διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας ενισχύει τον εξαγωγικό χαρακτήρα του αναβαθμισμένου πλέον τερματικού σταθμού του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα, ο οποίος με την προσθήκη της νέας, τρίτης δεξαμενής έχει αποκτήσει αποθηκευτικό χώρο που μπορεί να καλύψει το 30% των αναγκών σε εισαγωγές των Βαλκανίων, μαζί με την Ουγγαρία και τη Σλοβενία. Επίσης το μήκους 182 χλμ. έργο, το οποίο θα ξεκινά από την Κομοτηνή και θα καταλήγει στη Στάρα Ζαγόρα στη γειτονική χώρα, θεωρείται «συγχρονισμένο» με το FSRU στην Αλεξανδρούπολη, το οποίο προορίζεται να αποτελέσει τη δεύτερη εγχώρια πύλη εισόδου LNG για την τροφοδοσία χωρών, όπως η Βουλγαρία, η Σερβία, η πΓΔΜ, η Τουρκία, η Ρουμανία η Ουκρανία και η Ουγγαρία, πέρα από την Ελλάδα.
Ενισχύεται η θέση στο midstream
Με δεδομένη την ισχυρή παρουσία της χώρας μας στη διύλιση και εμπορία υδρογονανθράκων (downstream), οι παραπάνω υποδομές βελτιώνουν τη θέση της και στον κλάδο του midstream (μεταφορά και αποθήκευση υδρογονανθράκων), δίνοντας έτσι ένα επιπλέον κίνητρο για τις διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες, ώστε να βάλουν στο «μικροσκόπιό» τους νέα υποψήφια κοιτάσματα στον ελληνικό χώρο. Το εν λόγω κίνητρο θα ισχυροποιηθεί ακόμη περισσότερο στην περίπτωση που υλοποιηθεί ο αγωγός EastMed, για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης (Ισραήλ, Κύπρος) στην Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας. Κοιτάσματα που φέρουν γεωλογικές ομοιότητες με τους εγχώριους «στόχους» υδρογονανθράκων που θα μελετηθούν, με συνέπεια να αφήνουν την αισιοδοξία πως και στη χώρα μας θα προκύψουν ανάλογα αποτελέσματα.
Στις αναφορές του Φράνσις Φάνον σε έργα όπως ο Νότιος Διάδρομος ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι -πέρα από τον γεωστρατηγικό τους ρόλο- ο Αμερικανός αξιωματούχος κάνει ιδιαίτερη μνεία και στην καθαρά εμπορική τους σημασία, με την ενίσχυση του ανταγωνισμού και τη συνεπακόλουθη μείωση των τιμών. Αντίθετα, σύμφωνα με τον ίδιο, ο Nord Stream 2 και η επέκταση του Turkish Stream δεν είναι εμπορικά πρότζεκτ, με δεδομένο ότι οι ρωσικές ενεργειακές εταιρείες αποτελούν προέκταση του κράτους και ότι το ρωσικό κράτος χρησιμοποιεί την ενέργεια ως μέσο πολιτικού πειθαναγκασμού.
Σφαίρες επιρροής
Ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και αρμόδιος για θέματα Ενέργειας Φράνσις Φάνον σημείωσε πως στην περίπτωση του Nord Stream 2 η Ρωσία επιδιώκει να ενισχύσει την επιρροή της στη Δύση, όπως και να αποκόψει την Ουκρανία από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Επίσης, στέλνοντας ένα μήνυμα στις εταιρείες που συμμετέχουν στο εν λόγω πρότζεκτ, σημείωσε πως η επιχειρηματική δραστηριοποίηση με τον Nord Stream 2 δεν συνάδει με τις κοινές δυτικές αξίες που μοιράζονται οι ΗΠΑ και η Ευρώπη.
Οι παραπάνω επισημάνσεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού έρχονται λίγες μόλις εβδομάδες μετά τις δηλώσεις του αντιπροέδρου της Gazprom Αλεξάντρ Μεντβέντεφ σχετικά με την επιτακτική ανάγκη της Ευρώπης για την κατασκευή νέων αγωγών τροφοδοσίας της με ρωσικό αέριο.
«Το αέριό μας ήταν, είναι και θα είναι το πιο ανταγωνιστικό στην Ευρώπη, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό» υπογράμμισε, προσθέτοντας πως η «γηραιά ήπειρος» θα χρειαστεί μεγαλύτερες ποσότητες στο μέλλον, που θα προέλθουν από νέες οδεύσεις. «Γι’ αυτό και οι Nord Stream 2 και Turkish Stream έχουν ζωτική σημασία για την κάλυψη της πρόσθετης ευρωπαϊκής ζήτησης σε αέριο» κατέληξε.
