Τoυ Νίκου Ροδόπουλου, προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της OnLine Data, τ. προέδρου της ΕΕL
ΟΣΟ ΟΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ εντάσεις ενισχύουν την περιφερειακή αστάθεια, τόσο η οικονομία βιώνει σημαντικές διαταραχές. Η επιβολή του φόβου μέσω της απειλής της ασφάλειας επιστρέφει τις κοινωνίες στην εποχή του ψυχρού πολέμου. Το νέο στρατηγικό περιβάλλον αποδυναμώνει την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου παραγωγικού μοντέλου και σε αντιστάθμισμα δημιουργεί την αίσθηση ότι η ανάπτυξη ή ενδυνάμωση υφιστάμενων συμμαχιών αποτελεί τη μοναδική διέξοδο ύπαρξης βιώσιμων κοινωνιών.
Η ΑΝΑΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ των συμμαχιών προωθεί και νέες οικονομικές σχέσεις, ασχέτως όμως οικονομικής αποτελεσματικότητας. Ταυτόχρονα δημιουργεί έναν οικονομικό κατακερματισμό, προσφέροντας τη δυνατότητα δημιουργίας πολλαπλών διαφορετικών -μεγάλων και μικρών- πόλων. Το μοντέλο μιας τέτοιας μορφής πολυ-πολικότητας μπορεί να οδηγήσει σε μια πολυσύνθετη νομισματική ευαισθησία. Παρ’ όλα ταύτα, εάν κάποιος μελετήσει προσεκτικά τη σημερινή παγκόσμια κατάσταση θα παρατηρήσει ότι ο κατακερματισμός δεν δημιουργεί πολλαπλούς πόλους, αλλά αντίθετα ισχυροποιεί τα βασικά κέντρα γεωπολιτικού και οικονομικού στρατηγικού σχεδιασμού. Σε αυτό το νέο παιχνίδι, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ρωσία διαχειρίζονται τις δυνάμεις τους, χρησιμοποιώντας τους μοχλούς της οικονομίας, του εμπορίου και της ενέργειας για να δημιουργήσουν ευκαιρίες προς ίδιον όφελος και να πλήξουν τα αδύναμα σημεία άλλων κρατών ή ακόμα και συμμαχιών. Αυτή η πρακτική μπορεί να αποβεί άκρως επικίνδυνη όταν με το ίδιο μοτίβο μπορούν να δημιουργηθούν στρατιωτικές εμπλοκές τύπου Ουκρανίας.
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ τριετία -με πανδημία, ενεργειακό και πόλεμο εντός Ευρώπης-, με τις τεράστιες διαταραχές της παραγωγής, της επάρκειας πρώτων υλών, των εφοδιαστικών αλυσίδων, της ενέργειας, του επισιτισμού, αλλά και του πληθωρισμού, δημιούργησε αφηγήματα για στρατηγική επάρκεια, περιφερειακή παραγωγή, επαναπατρισμό της βιομηχανίας, κατάρρευση της παγκοσμιοποίησης, εναλλακτικές πηγές ενέργειας, πυρηνική ενέργεια κ.ά. Αφηγήματα και ενίοτε δόγματα που καμία εφαρμογή δεν είχαν ή έχουν, και οι ελάχιστες προσπάθειες που έγιναν και γίνονται κρίνονται -τουλάχιστον- ανεπαρκείς. Σε όλο το κάδρο της γεωπολιτικής σκακιέρας οι κινήσεις κρίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητες και ικανές ορισμένες φορές να δημιουργήσουν νέες διαταραχές με -οριζόντια- εμφάνιση του φαντάσματος της ύφεσης.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ αλληλεξάρτηση των οικονομιών έχει γιγαντώσει οικονομίες κρατών (Κίνα και προσεχώς Ινδία) χωρίς να μπορεί να τις χειραγωγήσει, τουλάχιστον την Κίνα. Η διαπίστωση αυτή έρχεται να επιβεβαιωθεί με τα νέα, παιδικά (ας μου επιτραπεί η έκφραση) αφηγήματα περί της μείωσης του ρίσκου (de-risk) στις εμπορικές σχέσεις της Δύσης με την Κίνα. Και εάν όλα αυτά φαντάζουν περίπλοκα, θα πρέπει να θυμόμαστε πάντα την περίοδο της έξαρσης του μονεταρισμού τη δεκαετία του ’70 και τις πολιτικές τύπου Λατινικής Αμερικής.
ΣΗΜΕΡΑ η νέα τάση δημιουργεί νέους, αθόρυβους πολέμους. Η ανάπτυξη στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) οδηγεί τα κράτη και τις κυβερνήσεις σε μια νέα μορφή ανταγωνισμού. Θεωρείται δε (η ΑΙ), τόσο κρίσιμη, που συχνά η σημαντικότητά της υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Η αλήθεια που κρύβεται είναι ότι ο φόβος των υπερδυνάμεων να τους ξεπεράσει κάποιος άλλος στην τεχνολογική ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, αποτελεί κεντρικό πόλο στρατηγικής. Ο φόβος δημιουργεί έλλειψη ασφάλειας και τοποθετεί την τεχνητή νοημοσύνη στο επίκεντρο των ανταγωνισμών, όπως κάποτε ήταν τα πυρηνικά όπλα.
Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ αυτός του φόβου της ασφάλειας από τη γεωγραφία στην ψηφιακή τεχνολογία θα αποτελέσει το διακύβευμα των επόμενων χρόνων, μπαίνοντας στην άυλη κυβερνοπολιτική, χωρίς να σημαίνει ότι η γεωπολιτική θα χάσει τον κεντρικό της ρόλο. Απλώς, γεωπολιτική και κυβερνοπολιτική θα οδεύουν παράλληλα στο σύμπαν των αντιπαραθέσεων και των συμφερόντων, τοποθετώντας την οικονομία σε δεύτερο επίπεδο.
