Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Η αυθεντική αναπαράσταση της πιο συγκλονιστικής δίκης στην ιστορία του πολιτισμού, που, για πρώτη φορά στην ιστορία του θεάτρου, παρουσιάζεται επί σκηνής στην αρχαία ελληνική γλώσσα -με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους, έτσι όπως την κατέγραψε και τη διαμόρφωσε ο Πλάτωνας, η «Απολογία Σωκράτη», ολοκληρώνει τη μεγάλη περιοδεία της στις 26 Σεπτεμβρίου.
Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός και παραγωγός Δήμος Αβδελιώδης δημιούργησε μία παράσταση, που προσφέρει στους θεατές μια μοναδική βιωματική εμπειρία, δίνοντάς τους την αίσθηση ότι ζουν μέσα στην πραγματική ατμόσφαιρα εκείνης της μέρας της δίκης, με τον Σωκράτη και τον Μέλητο να ενσαρκώνονται μπροστά τους ζωντανά.
Αναζητώντας τον πραγματικό σκοπό της ύπαρξής μας
Ο Δήμος Αβδελιώδης μας είπε: «Είναι το πιο δραματικό έργο του Πλάτωνα, γιατί καταγράφει τη συγκλονιστική απολογία του Σωκράτη, που έγινε στις 21 Μαΐου του 399 π.Χ., στο υπαίθριο δικαστήριο της Ηλιαίας, δίπλα στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας, ενώπιον 500 κληρωτών ενόρκων δικαστών και ενός πολύ μεγάλου πλήθους ακροατών. Ο Πλάτωνας το έζησε με μεγάλη αγωνία και λύπη (ήταν ο μόνος από τους μαθητές του, που δεν άντεξε να είναι κοντά του στις τελευταίες στιγμές του δασκάλου του), βλέποντας να καταδικάζεται άδικα μπροστά του αυτός, που έστρεψε, με τη ζωή του, το ενδιαφέρον της φιλοσοφίας από την αναζήτηση των αιτιών της δημιουργίας του κόσμου, στον ίδιο τον άνθρωπο και στην αναζήτηση της αυτογνωσίας και της ανθρώπινης ευτυχίας.
Με την “Απολογία”, φθάνει στην πιο κορυφαία του έκφραση ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, γιατί σωματοποιείται, αποκτώντας πραγματική και αναμφισβήτητη υπόσταση με τον Σωκράτη, ο οποίος επιλέγει συνειδητά τον θάνατο, αντί να στερηθεί της ελευθερίας να ζει και να δρα, αναζητώντας τον πραγματικό σκοπό της ύπαρξής μας, έχοντας καταγράψει, με την απολογία του, τις συμπεριφορές των ανθρώπων και όλη την εικόνα ενός πολιτισμού, που πελαγοδρομεί και που μοιάζει πολύ με το σήμερα του δυτικού πολιτισμού.
Ταυτόχρονα, αρχίζει και η δύση του ελληνικού κόσμου, εφ’ όσον το πνεύμα αυτού του πολιτισμού δεν μπόρεσε να ενσωματωθεί μέσα στην πραγματική ζωή της λειτουργίας της δημοκρατίας και των θεσμών, παραμένοντας σαν μια ουτοπική και άπιαστη ιδέα για ποιητές.
Είναι δύσκολο, έως ακατόρθωτο, να καταλάβουμε σήμερα τον πραγματικό χαρακτήρα αυτού του εξόχως οριακού κειμένου μέσα από τη μετάφρασή του, επειδή η μετάβασή του σε μιαν άλλη γλωσσική δομή και μιαν άλλη φωνή, είτε ελληνική είτε διεθνή, αλλάζει αναγκαστικά και καθοριστικά το ύφος και το ήθος του, άρα και το ήθος του Σωκράτη και του Πλάτωνα.
Κάθε μεταφραστική απόπειρα, όσο πιστή κι αν θέλει να είναι, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον πρωτότυπο λόγο του κειμένου, αφού, εκ των πραγμάτων, παράγει μιαν εντελώς νέα δομή, που ενέχει έναν διαφορετικό ήχο και μουσικότητα. Όμως, ο ήχος και οι μουσικές παράμετροι είναι που ρυθμίζουν το νόημα της κάθε φράσης και όχι η τυπική ή τυποποιημένη εκφορά μιας σειράς λέξεων. Ο τρόπος, που θα ειπωθούν οι λέξεις, καθορίζει την ευκρίνεια του νοήματος. Οι λέξεις, για να αποκαλύψουν τη σημασία τους, πρέπει να μην ακούγονται σαν λέξεις, αλλά σαν οχήματα σημασιών που διαρθρώνουν το νόημα. Στο άκουσμά τους, όχι απλώς να καταλαβαίνουμε, αλλά, κυρίως, να νιώθουμε.
Σκοπός, λοιπόν, της εκφοράς του ίδιου του αρχαίου πλατωνικού κειμένου, κατά την παράσταση, δεν είναι κάποιος λόγος πρωτοτυπίας ή μιας στενά φιλολογικής ή ιστορικής αναζήτησης, αλλά η ανάγκη, από το άκουσμα της φωνής του αυθεντικού έργου, να αφουγκρασθούμε και να νιώσουμε βιωματικά τα αισθήματα και το ήθος του Σωκράτη».
Έχοντας καθηλώσει χιλιάδες θεατές
Η παράσταση ξεκίνησε πέρυσι το καλοκαίρι σαν παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ) και καθήλωσε χιλιάδες θεατές, μετά από sold out παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη, σε αρχαιολογικούς χώρους και Μουσεία, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, τη Ρουμανία, την Κύπρο και το Βιετνάμ, όπου αποθεώθηκε από το Διεθνές Διπλωματικό Σώμα 27 Πρεσβειών στην ιστορική Όπερα του Ανόι και έγινε παγκόσμιο πολιτιστικό γεγονός, αναδεικνύοντας την αρχαία ελληνική γλώσσα σε ζωντανή γλώσσα. Για πρώτη φορά ύστερα από δυόμισι χιλιάδες χρόνια, ξεκίνησε τον περασμένο Ιούνιο περιοδεία σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό με 60 προγραμματισμένες παραστάσεις, με τη στήριξη και υπό την Αιγίδα του ΚΘΒΕ.
Ταυτότητα παράστασης
Διδασκαλία εκφοράς και ερμηνείας αρχαίου κειμένου – σκηνικός χώρος – σκηνοθεσία – μετάφραση: Δήμος Αβδελιώδης, μακέτες – κοστούμια: Αριστείδης Πατσόγλου, σχεδιασμός και κατασκευή κλεψύδρας: Μουσείο Αρχαίας Τεχνολογίας – Κώστας Κοτσανάς, μεταγραφή στην αγγλική γλώσσα – επιμέλεια υποτιτλισμού: Αμαλία Κοντογιάννη, διεύθυνση παραγωγής: Αθηνά Ζώτου, βοηθοί σκηνοθέτη: Γιώργος Νικόπουλος – Δανάη Ρούσσου – Ειρήνη Ζάρρα, φωτογραφίες: Κορνηλία Σιδηρά, εκτέλεση καλοκαιρινής περιοδείας: Όψεις Πολιτισμού, παραγωγή: «anagnorisis» Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Θεάτρου Κινηματογράφου. Διανομή (με σειρά εμφάνισης): Βασίλης Καραμπούλας (Σωκράτης), Γιάννης Κολόι (Μέλητος).
Πρόγραμμα τελευταίων παραστάσεων στην Αθήνα
6 Σεπτεμβρίου: Άλσος Βεΐκου – Γαλάτσι
8 Σεπτεμβρίου: Αμφιθέατρο Δ. Κιντής – Ηλιούπολη
11 Σεπτεμβρίου: Θέατρο Ρεματιάς – Χαλάνδρι
13 Σεπτεμβρίου: Θέατρο Πέτρας – Πετρούπολη
16 Σεπτεμβρίου: Κατράκειο Θέατρο – Νίκαια
19 Σεπτεμβρίου: Κηποθέατρο Παπάγου (Φεστιβάλ Παπάγου)
26 Σεπτεμβρίου: Άλσος Νέας Σμύρνης – Νέα Σμύρνη
Πληροφορίες
Προπώληση εισιτηρίων: καταστήματα: Public, Seven Spots, Media Markt, τηλεφωνικά: 11876, ηλεκτρονικά: viva.gr.
