Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Για μια ακόμη φορά, στο ζήτημα της -έτσι κωδικοποιήθηκε στην πολιτική συζήτηση, έτσι την αναφέρουμε- «εξόδου από τα Μνημόνια», όλα πάνε να φορτωθούν σ’ ένα παιχνίδι με τον χρόνο. Επειδή οι χρόνοι μέχρι το τέλος του σημερινού, τρίτου Προγράμματος Προσαρμογής είναι απόλυτα δεδομένοι, αλλά και οι χρόνοι για τη διαπραγμάτευση εκείνου που λέγεται ευγενικά/εκτονωτικά post-Programme (μετά την τέταρτη αξιολόγηση, μετά και το νέο Μεσοπρόθεσμο, μετά και την υποστασιοποίηση της συζήτησης για ελάφρυνση του χρέους), είναι δεδομένοι, υπάρχει -και εκδηλώνεται ήδη- ο πειρασμός να παίξουν με τον χρόνο. Ποιοι; Όλοι.
Καθώς δε αποφεύγεται η ονοματολογία -Post-Programme Monitoring ή Hybrid Monitoring Mechanism ή Policy Coordination Instrument, αναλόγως αν έχουμε Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή ESM ή IFM στα βαφτίσια, αποφεύγεται δε- ακριβώς ώστε να μην υπάρξουν πολιτικές παρενέργειες στην Ελλάδα, ο χρόνος θεωρείται ότι παραμένει βασικό, αν μη μόνο εργαλείο χειρισμού, πιέσεως, συμμαχιών κοκ. Για όλους.
Εδώ ακριβώς είναι που χτίζεται το επόμενο πρόβλημα. Εκείνο που έκανε π.χ. τη Handelsblatt να ανακινεί ζήτημα (εκφράζοντας Βερολίνο, επί βάσεως αθηναϊκού μουρμουρητού) προσφυγής στις κάλπες με πρωτοβουλία Τσίπρα, προκειμένου να αποφευχθούν τα βαρύτερα, όπως θα ήταν το δάγκωμα των μειωμένων συντάξεων. Απόφαση ειλημμένη, μετά την πανεπιδέξια διαπραγμάτευση Κατρούγκαλου, για το 2019 -ψηφισμένη- έτοιμη για εφαρμογή. Αλλά… πού ξέρεις; Εδώ, παρένθεση: Το πώς ανεφλέγη πάλι υπόθεση για απαίτηση -του ΔΝΤ, υποτίθεται- να έρθει νωρίτερα και η μείωση του αφορολόγητου/αύξηση φόρων (κατά 1% του ΑΕΠ) που είναι συμφωνημένη για το 2020, και τούτο τη στιγμή που πάμε για πρωτογενές πλεόνασμα 4%-4,5% (καταστροφικό, παρανοϊκό αλλά… ετοιμαζόμενο να μετρηθεί!) είναι δύσκολο να το καταλάβει κανείς. Αλλά… πάμε παρακάτω.
Το στοίχημα πάνω στον χρόνο μπορεί να αποδειχθεί εκείνο που θα οδηγήσει σε νευρικές κινήσεις, με τη λογική Zugzwang/αναγκαστικής κίνησης, όπως όταν διαμορφώνει τη σκακιέρα η κίνηση του απέναντι – οπότε ενώ θα ‘θελες να μην κάνεις τίποτε, υποχρεώνεσαι να κινηθείς και να υποστείς πλήγμα. Δείτε: το ανέβασμα -πρόωρα, έντονα, πολιτικά/επικοινωνιακά- της «καθαρής εξόδου» από την κυβέρνηση, υποχρέωσε (πολιτικά) μια σειρά από επιτελείς της (ή: θεωρούντες εαυτούς επιτελείς) να αρχίσουν να εξηγούν προς το κοινό «τους» τι θα δώκει η καθαρή έξοδος: προσλήψεις (αναγκαίες κ.λπ.) εδώ, «πέραν των λελογισμένων» εκεί, επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 , μείωση φορολογικών συντελεστών (στοχευμένη, αλλά άντε να στοχεύσεις προεκλογικά). Ποιος/ποια θα προκάνει;…
Είδαν αυτό -με την πίεση του χρόνου, πάντα- οι απέναντι, οι «εταίροι». Οι οποίοι δεν έχουν μόνο (ούτε καν κυρίως) τη διαπραγμάτευση του δικού μας, ελληνικού post-Programme να τους κυνηγάει. Θυμηθείτε την παλιά εκείνη ιδέα «να λυθεί το ελληνικό ζήτημα, μέσα στη γενικότερη συζήτηση για “Το Μέλλον της Ευρώπης”»: αυτή πάει αργούτσικα, όχι δε πλέον λόγω μη ύπαρξης κυβέρνησης στο Βερολίνο αλλά λόγω επανασχηματισμού «μετώπου εναντίον» (Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία και λοιποί δορυφόροι Ανατολής) που φρενάρει. Επειδή αυτά τα μείζονα κουτσαίνουν, όμως, έχουμε με το καλό ήδη την ανταλλαγή ιδεών/προτάσεων από ΔΝΤ και ΕΚΤ (διεκδικητικά και αμυντικά, αντιστοίχως) για κάποιο είδος Ταμείου Κρίσεων στην Ευρωζώνη. Ακούγονται αυτά σχεδιασμοί θεωρητικοί, μελέτες κοκ. Και εν μέρει είναι: όμως -κι εδώ μπαίνει στη μέση η διάσταση του χρόνου- αν οι μήνες που έρχονται δεν επιτρέψουν βαθύτερες μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες στην Ε.Ε., αυτού του είδους οι προτάσεις μπορεί να ξεπεταχτούν μπροστά. Και, πάλι, η Ελλάδα/η ελληνική περίπτωση θα έχει αυτοπροσφερθεί ως πειραματόζωο.
Επιστρέφουμε όμως στα δικά μας, στα ΕλληνοΕλληνικά. Αν πήγε ανά την κυβέρνηση να διαχυθεί η αίσθηση ότι ο καθείς μπορεί να παίζει με τον χρόνο και με πτυχές της διαπραγμάτευσης – αλήθεια, εκείνο το έρμο το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης που θα κουμπώνει με το Μεσοπρόθεσμο, πού μπαίνει στο timeline; – στην Αντιπολίτευση ο χρόνος μετράει πιο παράξενα ακόμη. Ενώ βλέπουν (και εύχονται: παλιότερα το έπαιζαν διεκδικητικά με το «Εκλογές! Εκλογές τώρα!», τώρα υπάρχει μεγαλύτερη αίσθηση του πεπρωμένου…) εκλογές να πλησιάζουν ακόμη και για τη Handelsblatt , άρα ο χρόνος να περιορίζεται, ο πειρασμός να ξεδιπλώσουν έναν λόγο «αντι- », εναντίον των υπερυψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, εναντίον της φορολογικής πίεσης, εναντίον του ΕΝΦΙΑ ειδικότερα, εναντίον του μακελέματος των συντάξεων κοκ τους κάνει να επενδύουν επένδυση σε προτάσεις που απαιτούν χρόνο.
Όλα αυτά οδηγούν στο ερώτημα «Ποιον θα εκδικηθεί, τελικά, το παιχνίδι με το χρόνο;».
