Σε θέση μάχης βρίσκονται Μαδρίτη και Καταλονία, λίγες ώρες πριν το σχεδιαζόμενο δημοψήφισμα, το οποίο οι μεν χαρακτηρίζουν αντισυνταγματικό και δηλώνουν ότι θα αποτρέψουν και οι δε θεωρούν αναφαίρετο δικαίωμά τους, επικαλούμενοι την αρχή της αυτοδιάθεσης. Οι κάλπες έχουν διχάσει τη χώρα, αλλά και τους ίδιους τους Καταλανούς, με πολλούς να εκφράζουν ανησυχία ότι ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί σήμερα, Κυριακή, το χάσμα δύσκολα θα κλείσει.
Η κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι υποστηρίζει ότι διέλυσε την οργάνωση του απαγορευμένου δημοψηφίσματος κλείνοντας το εκλογικό κέντρο πληροφορικής και περισσότερα από τα μισά σχολεία, που θα λειτουργούσαν ως εκλογικά τμήματα, δεκάδες από τα οποία έχουν ωστόσο καταληφθεί από υποστηρικτές της ανεξαρτησίας.
Οι καταλανικές αρχές παραμένουν αποφασισμένες να οργανώσουν την ψηφοφορία παρά την απαγόρευσή της από τη δικαιοσύνη και παρά το γεγονός ότι οι αρχές ασφαλείας έχουν λάβει εντολή να απομακρύνουν όσους συγκεντρωθούν για να ψηφίσουν,. Οι εθελοντές που θα βοηθήσουν απειλούνται με πρόστιμα άνω των 300.000 ευρώ.
Χιλιάδες άνθρωποι, κρατώντας ισπανικές σημαίες, διαδήλωσαν πάντως το Σάββατο στη Μαδρίτη, τη Βαρκελόνη και σε άλλες μεγάλες πόλεις για να υπερασπιστούν την ενότητα της Ισπανίας, λίγο πριν από το δημοψήφισμα για την απόσχιση της Καταλονίας. «Η Καταλονία είναι μέρος της Ισπανίας» ήταν το σύνθημα, που κυριάρχησε, ενώ αρκετοί φώναζαν ποδοσφαιρικά ρεφρέν όπως «είμαι Ισπανός, Ισπανός, Ισπανός». Μερίδα διαδηλωτών ζητούσε να μπει «ο Πουτζεμόντ στη φυλακή».
Ο Κάρλες Πουτζεμόντ, ο οποίος προεδρεύει της αυτονομιστικής περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας, διαβεβαίωσε πως οι Καταλανοί δεν θα απαρνηθούν το δικαίωμά τους στην αυτοδιάθεση. Ζήτησε, ωστόσο, να υπάρξει μια «μεσολάβηση» στη σύγκρουση με τη Μαδρίτη. «Αυτό που δεν θα συμβεί, είναι να επιστρέψουμε στα σπίτια μας και να απαρνηθούμε τα δικαιώματά μας… Η κυβέρνηση έχει προβλέψει τα πάντα για να διεξαχθούν όλα με ομαλό τρόπο» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο και πρόσθεσε: «Οφείλουμε να εκφράσουμε τη σαφή βούληση να έχουμε μια μεσολάβηση όποιο κι αν είναι το σενάριο, είτε κερδίσει το ναι είτε το όχι».
Το αίτημα για ανεξαρτησία έχει βαθιές ρίζες ιστορικές, πολιτικές και πολιτισμικές. Ωστόσο ήταν η οικονομική κρίση ο παράγοντας, που το αναζωπύρωσε. Ως η πλέον εύπορη από τις 17 περιφέρειες της Ισπανίας η Καταλονία παράγει το 19% του ισπανικού ΑΕΠ (223,6 δισ. ευρώ), αν και ο πληθυσμός της αντιστοιχεί μόλις στο 16% του συνόλου της χώρας. Η συνεισφορά της στις ισπανικές εξαγωγές ανέρχονται στο 25,6%, ενώ προσελκύει το 20,7% των ξένων άμεσων επενδύσεων σε ισπανικό έδαφος.
