Ένταση μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας προκαλεί η απειλή του Κιέβου να επιβάλει κυρώσεις κατά των ευρωπαϊκών φαρμακευτικών εταιρειών που εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία.
Στην Ουκρανική κυβέρνηση δεν άρεσε καθόλου η εξαίρεση των φαρμάκων από τις εκτεταμένες ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας , για ανθρωπιστικούς λόγους. Η κεντρική ιδέα είναι: Αν κάνετε δουλειές με τον επιτιθέμενο, τότε δεν τις κάνετε στην Ουκρανία.
Η εξαίρεση των φαρμακευτικών προϊόντων από τις κυρώσεις αποτελεί κοινή πρακτική η οποία εφαρμόζεται ακόμη και σε Ιράν και Ιράκ.
Η ΕΕ ανησυχεί ότι ο σύμμαχός της εργαλειοποιεί τα φάρμακα ενώ θα πλήξει τα ευρωπαϊκά επιχειρηματικά συμφέροντα.
19 φαρμακευτικές στο στόχαστρο
Στα τέλη Μαΐου, η Ουκρανία άλλαξε νόμο ώστε να αποκτήσει ευρείες αρμοδιότητες για την κατάργηση από την αγορά οποιουδήποτε φαρμάκου που παράγεται από εταιρείες με δεσμούς με τη Ρωσία.
Τον Οκτώβριο, προχώρησε στο επόμενο βήμα για να διώξει ευρωπαϊκή εταιρεία από την αγορά της, παρά τις αντιρρήσεις των Βρυξελλών. Συνολικά, 19 εταιρείες -κυρίως από την ΕΕ- βρίσκονται στο στόχαστρο της ουκρανικής κυβέρνησης, με συνολικό επιχειρηματικό όγκο 1,7 δισ. ευρώ, σύμφωνα με εσωτερική αξιολόγηση της Επιτροπής που έχει στην διάθεσή του το POLITICO.
Τίποτα δεν έχει οριστικοποιηθεί και κανένα φάρμακο δεν έχει ακόμη αποσυρθεί από την αγορά, είπε από την πλευρά του, στον POLITICO, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας Τάρας Κάτσκα, προσπαθώντας να υποβαθμίσει το θέμα.
«Το εβδομήντα τοις εκατό των φαρμακευτικών εισαγωγών της Ουκρανίας προέρχεται από την ΕΕ. Η κυβέρνηση δεν θέλει να το θέσει αυτό σε κίνδυνο. Αντίθετα, θέλει να συνεργαστεί με τις φαρμακευτικές εταιρείες για να βρεθεί μια λύση» επισήμανε ο Κάτσκα, αποφεύγοντας ωστόσο να βγάλει τις κυρώσεις από το τραπέζι.
«Υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση σχετικά με το κατά πόσο είναι ηθικό [για τις φαρμακευτικές εταιρείες] να αποσυρθούν από τη Ρωσία, επειδή πρόκειται για ζήτημα ζωής και θανάτου» ανέφερε. για να συμπληρώσει «Για εμάς είναι, επίσης, ζήτημα ζωής και θανάτου»
«Έχουμε λύσεις»
Κατά κανόνα, κάθε γεωργική και φαρμακευτική δραστηριότητα συνήθως εξαιρείται από τις κυρώσει στην προσπάθεια αποφυγής μιας ανθρωπιστικής κρίσης”, δήλωσε στο POLITICO η Μαρία Σάγκινα, εμπειρογνώμονας σε θέματα κυρώσεων στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών.
Αλλά είναι ένα επιχείρημα που δεν έχει μεγάλη πέραση στις ουκρανικές αρχές. “Είναι απαράδεκτο να … συνεχίσουμε να αγοράζουμε φάρμακα, χρηματοδοτώντας έτσι την επιτιθέμενη χώρα, η οποία δαπανά αυτά τα κεφάλαια σε πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη καμικάζι”, δήλωσε ο υφυπουργός Υγείας Ολεξάντρ Κομαρίντα.
Στην εν λόγω ανακοίνωση, το υπουργείο Υγείας ανέφερε ότι υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές λύσεις στην αγορά και ότι οι Ουκρανοί ασθενείς δεν θα χρειαστεί να μείνουν χωρίς φάρμακα.
Μέχρι στιγμής, ο νόμος έχει εφαρμοστεί μόνο στη φαρμακευτική επιχείρηση Gedeon Richter με έδρα τη Βουδαπέστη. Μια επιτροπή που δημιουργήθηκε για να αποφασίσει ποιες εταιρείες θα αναστείλουν την λειτουργία τους από την ουκρανική αγορά ψήφισε την αποκλεισμό της ουγγρικής εταιρείας, η οποία παράγει τα πάντα, από φάρμακα για την καρδιά μέχρι αντιψυχωσικά φάρμακα. Συνολικά, 35 φάρμακα απειλούνται με απόσυρση από την αγορά.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση κερδών της Gedeon Richter, η Ρωσία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της εταιρείας. Έβγαλε 232 εκατομμύρια ευρώ από την πώληση φαρμάκων στη χώρα κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2022.
Πολιτικές σκοπιμότητες;
Δεν αποκλείεται πάντως να υπάρχουν πολιτικές σκοπιμότητες. Αν και η ουκρανική κυβέρνηση αρνήθηκε οποιαδήποτε πολιτικά κίνητρα πίσω από την απόφαση, η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν δεν καταδίκασε την εισβολή και δεν έστειλε βοήθεια στην Ουκρανία.
Σχολιάζοντας την αναστολή, εκπρόσωπος της Gedeon Richter χαρακτήρισε το μέτρο “ακατανόητο” και δήλωσε ότι “θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την ασφαλή προμήθεια φαρμάκων στον ουκρανικό λαό”. Η εταιρεία δήλωσε ότι εξακολουθεί να πoυλάει τα προϊόντα της, αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει εάν η ουκρανική κυβέρνηση εφαρμόσει την απαγόρευση.
Άλλες δύο εταιρείες βρίσκονται υπό έλεγχο: Η Krka της Σλοβενίας και η Berlin Chemie, γερμανική θυγατρική του ιταλικού ομίλου Menarini, οι οποίες μαζί αντιπροσωπεύουν σχεδόν 300 ιατρικά προϊόντα.
“Κανένα από τα προϊόντα της Menarini Berlin Chemie που πωλούνται στην Ουκρανία δεν κατασκευάζεται στη Ρωσία ή τη Λευκορωσία”, δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας, ο οποίος επεσήμανε ότι απασχολεί 300 Ουκρανούς, επέβαλε πάγωμα του κόστους των φαρμάκων της παρά την αλματώδη αύξηση του πληθωρισμού και έχει παράσχει οικονομική βοήθεια στη χώρα. Η φαρμακευτική επιχείρηση δήλωσε επίσης ότι μετά τον πόλεμο “επέλεξε ελεύθερα να μειώσει δραματικά την εμπλοκή της στη Ρωσία”, τερματίζοντας όλες τις νέες επενδύσεις, διακόπτοντας τις κλινικές δοκιμές και σταματώντας κάθε πρόσληψη.
Η Krka δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημα για σχολιασμό.
Αντιδράσεις και στο εσωτερικό
Η κίνηση αυτή δεν αντιμετωπίστηκε μόνο στις Βρυξέλλες με καχυποψία.
Η ίδια η υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας εξέδωσε μια καυστική ανακοίνωση κατά του νόμου.
Σε πρόσφατη έκθεση που δημοσιεύθηκε, η υπηρεσία ανέλυσε λεπτομερώς τους κυριότερους κινδύνους για διαφθορά που δημιουργούνται από τους νέους κανόνες. Το νούμερο ένα στη λίστα είναι ότι οι ουκρανικές φαρμακοβιομηχανίες πληρώνουν κυβερνητικούς αξιωματούχους για να μπλοκάρουν τους ευρωπαίους ανταγωνιστές τους.
Ο Οργανισμός Ελέγχου Ανταγωνισμού της χώρας εξέδωσε παρόμοια προειδοποίηση τον Νοέμβριο, διαπιστώνοντας “σημαντικούς κινδύνους παραβίασης της νομοθεσίας για την προστασία του ανταγωνισμού”. Έδωσε στην κυβέρνηση προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει στις συστάσεις της.
naftemporiki.gr
