Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Νέα συμβιβαστική πρόταση θα παρουσιάσει τις επόμενες μέρες η φινλανδική προεδρία στη διαπραγμάτευση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027, μετά την απόρριψη της προηγούμενης από τις περισσότερες χώρες και κυρίως τις φτωχότερες.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η προεδρία προετοιμάζει τις νέες προτάσεις, τις οποίες θα υποβάλει στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, που θα συνεδριάσει στις 10 Δεκεμβρίου, ενώ δύο μέρες αργότερα τη «σκυτάλη» θα πάρουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το νέο ΠΔΠ δεν θα υιοθετηθεί πριν από τον προσεχή Μάρτιο, ωστόσο το ζητούμενο είναι να μην πάει ακόμη παραπέρα χρονικά, γιατί τότε θα υπάρξει πρόβλημα στην ομαλή χρηματοδότηση ορισμένων κοινοτικών προγραμμάτων (Erasmus+).
Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση της Κομισιόν που βρίσκεται στο «τραπέζι» καθορίζει το ύψος των δαπανών του επόμενου ΠΔΠ σε 1,134 τρισ. ευρώ (σε σταθερές τιμές 2018 ή στο 1,114% του κοινοτικού ΑΕΠ των «27»). Επειδή η αποχώρηση των Βρετανών προκαλεί μια τρύπα στον προϋπολογισμό της τάξης των 12 δισ. ευρώ ετησίως ή 84 δισ. ευρώ για το σύνολο της επταετίας 2021-2027, η Επιτροπή πρότεινε μια αύξηση της συνεισφοράς των κρατών-μελών ώστε να καλυφθεί το 50% του κενού και το άλλο 50% να καλυφθεί από μείωση των δαπανών στις δύο βασικές κοινές πολιτικές, τη συνοχή και την ΚΑΠ (γεωργία).
«Αγκάθι» ο Βορράς
Η παραπάνω πρόταση, παρότι περιέχει και αρνητικά στοιχεία, θα μπορούσε να γίνει δεκτή από την Ελλάδα και τις άλλες χώρες της συνοχής, αλλά απορρίπτεται προς το παρόν από τα πλούσια κράτη-μέλη του Βορρά, τα οποία δεν θέλουν να καλύψουν το μέρος της «τρύπας» από το Brexit που προτείνει η Κομισιόν.
Η πρόταση της φινλανδικής προεδρίας αποσκοπούσε στο να προσεγγίσει τις θέσεις των πλουσιότερων και να πετύχει έναν συμβιβασμό. Στο κείμενο που παρουσίασε τον Οκτώβριο πρότεινε έναν προϋπολογισμό μεταξύ 1,050 τρισ. ευρώ και 1,100 τρισ. ευρώ, δηλαδή από 34 δισ. μέχρι 84 δισ. ευρώ χαμηλότερο από αυτόν που προτείνει η Κομισιόν. Η πρόταση απορρίφθηκε από τις χώρες της συνοχής και ετοιμάζεται άλλη πρόταση.
Με βάση την πρόταση της Κομισιόν, στη χώρα μας αναλογούν 35,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 σε τιμές 2018, εκ των οποίων περίπου 19,229 δισ. ευρώ αφορούν τη συνοχή και 16,239 δισ. ευρώ τη γεωργία (προγράμματα ανάπτυξης υπαίθρου, εισοδηματικές ενισχύσεις στους παραγωγούς).
Αναφορικά με τον τομέα της συνοχής, η προτεινόμενη κατανομή των πόρων στη χώρα μας από τα κυριότερα ταμεία είναι: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης 10,221 δισ. ευρώ, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο 5,232 δισ. ευρώ και Ταμείο Συνοχής 3,578 ευρώ, ενώ 960 εκατ. ευρώ αφορούν συνεισφορά άλλων κοινοτικών πολιτικών.
Συγκριτικά με το πακέτο της περιόδου 2014-2020, η Ελλάδα παίρνει παραπάνω το ποσό του 1,4 δισ. ευρώ, ωστόσο η χώρα μας θα μπορούσε να πάρει πολύ περισσότερα χρήματα εάν δεν προτείνονταν όρια στις χρηματοδοτήσεις και προς τα πάνω και προς τα κάτω.
Νέα μεθοδολογία
Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, με τη νέα μεθοδολογία κάθε κράτος-μέλος θα λάβει την περίοδο 2021-2027 μεταξύ του 76% και του 108% της χρηματοδότησης που του διατίθεται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής για την περίοδο 2014-2020.
Με άλλα λόγια η μεγαλύτερη αύξηση που μπορεί να πάρει μια χώρα σε σχέση με το προηγούμενο ΠΔΠ περιορίζεται στο 8%, ενώ η μεγαλύτερη μείωση για άλλα κράτη-μέλη που αναπτύχθηκαν οικονομικά δεν μπορεί να ξεπεράσει το 24%.
Το πλαφόν αυτό στην ουσία περιορίζει αισθητά τον υπολογισμό της κατανομής των πόρων με βάση τον πλούτο κάθε περιφέρειας.
Το πακέτο της περιόδου 2014-2020 καθορίστηκε με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάθε περιφέρειας της τριετίας 2007-2009, ενώ το νέα ΠΔΠ της περιόδου 2021-2027 με βάση το κατά κεφαλή ΑΕΠ της τριετίας 2014-2016.
Μεταξύ των δύο παραπάνω περιόδων η Ελλάδα εξαιτίας της κρίσης έχασε το 25% του ΑΕΠ, ενώ οι περισσότερες περιφέρειες έγιναν φτωχότερες και δικαιούνται μαζικές κοινοτικές χρηματοδοτήσεις (στόχος 1). Πριν από την κρίση οι περισσότερες περιφέρειες ήταν σε διαδικασία μετάβασης, δηλαδή σε μια ενδιάμεση κατάσταση, ενώ σήμερα μόνο η Αττική και τα νησιά του νοτίου Αιγαίου βρίσκονται σε αυτήν την κατηγορία, όλες οι άλλες θεωρούνται φτωχές περιφέρειες με βάση τα κοινοτικά κριτήρια.
Εξαιτίας του πλαφόν, εκτός από την Ελλάδα, από το μέτρο θίγονται επίσης η Βουλγαρία και η Ρουμανία.
Αντίθετα, με το δίχτυ ασφαλείας της μείωσης μέχρι 24% σε σχέση με την περίοδο 2014-2020 επωφελούνται η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Εσθονία, η Μάλτα και η Τσεχία, οι οποίες διαφορετικά λόγω ανάπτυξης θα είχαν μεγαλύτερες απώλειες χρηματοδοτήσεων. Με βάση τον παλαιότερο υπολογισμό, δηλαδή πριν από την πρόταση της Κομισιόν, οι απώλειες από το ένα ΠΔΠ στο άλλο μπορούσαν να φτάσουν το 45%.
Είναι προφανές ότι αυτό που προτείνει η Κομισιόν σε σχέση με το ανώτατο πλαφόν στην αύξηση και το δίχτυ ασφαλείας στη μείωση των χρηματοδοτήσεων δεν αλλάζει, άλλωστε δεν είναι αντικείμενο της διαπραγμάτευσης.
Συνεπώς και με βάση τα σημερινά δεδομένα την ενδιαφέρει η τελική συμφωνία να είναι όσο πιο κοντά γίνεται στα ποσά για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο που προτείνει η Κομισιόν, γιατί εάν είναι κοντά στην πρώτη συμβιβαστική πρόταση της φινλανδικής προεδρίας, τότε θα υπάρξουν περικοπές των δαπανών, οι οποίες θα είναι σε βάρος των χωρών της συνοχής.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να πάρει πολύ περισσότερα ευρωπαϊκά κονδύλια την περίοδο 2021-2017 εάν δεν προτείνονταν όρια στις χρηματοδοτήσεις και προς τα πάνω και προς τα κάτω.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο δεν θα υιοθετηθεί πριν από τον προσεχή Μάρτιο, ωστόσο το ζητούμενο είναι να μην πάει ακόμη παραπέρα χρονικά.
