Τoυ Αντώνη Νικολόπουλου Δημοσιολόγος, γ.γ. ΠΟΣΕ ΕΦΚΑ
ΣΤΙΣ 5 ΙΟΥΛΙΟΥ 2023 ανακοινώθηκε από την πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) Ευαγγελία Νίκα η απόφαση που αφορά την προσφυγή της Ομοσπονδίας των εργαζομένων του e-ΕΦΚΑ (ΠΟΣΕ ΕΦΚΑ), αλλά και της τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης των δημοσίων υπαλλήλων της ΑΔΕΔΥ, κατά των προκηρύξεων του νόμου 4892/2022, με τις οποίες δινόταν η δυνατότητα σε ιδιώτες να διεκδικήσουν θέσεις γενικών διευθυντών του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά, και εξ αυτού του γεγονότος, η απόφαση του ΣτΕ αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς διαμορφώνει νέα δεδομένα για τον τρόπο λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης στη χώρα μας.
ΕΤΣΙ, ΑΠΟΤΟΛΜΩΝΤΑΣ μία πρώτη προσέγγιση των όσων ανακοινώθηκαν από την πρόεδρο του ΣτΕ, θα μπορούσαμε να πούμε ότι:
- Ο νόμος 4892/2022 του πρώην υπουργού Εργασίας κ. Χατζηδάκη φαίνεται να περνά αλώβητος τη βάσανο της αντισυνταγματικότητας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη νέα διαδικασία που θεσπίζει ως προς τον τρόπο επιλογής των γενικών δ/ντών του φορέα, την οποία κάνει μία τριμελή επιτροπή που έχει οριστεί από τον αρμόδιο υπουργό Εργασίας, και όχι όπως ορίζει ο ισχύων δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας από το εκάστοτε Υπηρεσιακό Συμβούλιο, που αποτελείται από τρία υψηλόβαθμα υπηρεσιακά στελέχη του φορέα και δύο αιρετούς εκπροσώπους των εργαζομένων. Με αυτό το δεδικασμένο, ουσιαστικά έχουμε τη ριζική αλλαγή μιας δοκιμασμένης διαδικασίας δεκαετιών, που σίγουρα θα προβληματίσει ιδιαιτέρως την ΑΔΕΔΥ αλλά και τα συνδικάτα του Δημοσίου, λόγω του κινδύνου γενίκευσης του μέτρου.
- Σε ό,τι αφορά τις θέσεις γενικών διευθυντών όπου είχαμε την επιλογή ιδιωτών, το ΣτΕ αποφάνθηκε ότι η προαναφερόμενη τριμελή επιτροπή δεν αιτιολόγησε εμπεριστατωμένα τους λόγους για τους οποίους προτιμήθηκε για τις θέσεις αυτές ένα στέλεχος προερχόμενο από τον ιδιωτικό τομέα αντί ενός υποψηφίου που προέρχεται από το Δημόσιο. Είναι, πιστεύουμε, ιδιαίτερα κρίσιμη η ερμηνεία που θα προκύψει όταν δούμε το πλήρες σώμα της αποφάσεως, καθώς πληροφορίες αναφέρουν ότι η διοίκηση του e-ΕΦΚΑ θα επιδιώξει να «θεραπεύσει» τις συγκεκριμένες ενστάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου και άρα να «διασώσει» την όλη διαδικασία ως προς τους ιδιώτες. Αντιθέτως, οι νομικοί εκπρόσωποι των συνδικάτων πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο είναι ουσιαστικά αδύνατον να συμβεί, καθώς καμία αιτιολογία θα μπορέσει να εξηγήσει το γιατί επιλέχθηκε ένα στέλεχος του ιδιωτικού τομέα, άπειρο στις λειτουργίες του Δημοσίου, από ένα υψηλόβαθμο στέλεχος προερχόμενο από αυτό, το οποίο είναι γνώστης του αντικειμένου και ταυτόχρονα υπηρετεί επί πολλές δεκαετίες την υπηρεσία, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τα προβλήματά της.
- Σε ό,τι αφορά το ηλικιακό όριο που έθεταν οι κρινόμενες προκηρύξεις για τους υποψηφίους και συγκεκριμένα ότι δεν θα μπορούσαν αυτοί να συμμετάσχουν στην όλη διαδικασία εάν ήταν άνω των εξήντα τεσσάρων (64) ετών, γεγονός που ερχόταν σε ευθεία σύγκρουση με τα ισχύοντα στον δημοσιοϋπαλληλικό κώδικα, η απόφαση του ΣτΕ καταρρίπτει απόλυτα το ηλικιακό όριο, γεγονός που νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι θα εξαναγκάσει τη διοίκηση του e-ΕΦΚΑ να επαναπροκηρύξει το σύνολο των θέσεων των γενικών διευθυντών και όχι μόνο αυτών όπου είχαμε την επιλογή ιδιωτών. Είναι κάτι όμως που θα μπορούμε να το πούμε με σιγουριά όταν δούμε την πλήρη απόφαση.
- Γεννάται θέμα για εκείνους τους ιδιώτες που έχουν αναλάβει ήδη καθήκοντα γενικών διευθυντών, καθώς με την ανακοίνωση της απόφασης υπάρχει η νομική άποψη ότι η διοίκηση του φορέα υποχρεούται να προβεί στην άμεση αντικατάστασή τους και στον ορισμό προσωρινών γενικών διευθυντών από το στελεχικό δυναμικό του φορέα, αλλιώς θα βρεθεί ενώπιον πολλών προσφυγών από υπαλλήλους του Δημοσίου, οι οποίοι, καθώς διεκδίκησαν αυτές τις θέσεις, θα θελήσουν να αποζημιωθούν για όσο διάστημα δεν εφαρμόζεται η δικαστική απόφαση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ανακοίνωση της κ. Ευαγγελίας Νίκα έδειξε τον προσανατολισμό που έχει το Ανώτατο Δικαστήριο ως προς το θέμα της συμμετοχής ιδιωτών στη διοικητική ιεραρχία του e-ΕΦΚΑ, όμως τα κρίσιμα ερωτήματα θα απαντηθούν με την πλήρη δημοσιοποίηση της αποφάσεως, οπότε και θα δούμε εάν έχουμε το οριστικό «κλείσιμο» της πόρτας στη συμμετοχή τους στη διοικητική ιεραρχία του Δημοσίου ή απλά θα αφήνεται κάποια χαραμάδα, με ορατό τον κίνδυνο για συνεχόμενες δικαστικές προσφυγές.
