Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Οι εγκαταστάσεις της Aramco στο Αμπκάικ που δέχθηκαν την επίθεση των drones δεν είναι απλώς οι σημαντικότερες της Σαουδικής Αραβίας. Αποτελούν τη μεγαλύτερη μονάδα επεξεργασίας αργού στον πλανήτη, για τη φύλαξη της οποίας το βασίλειο των Σαούντ δαπανά δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Και αυτό που σόκαρε την αγορά είναι το πόσο ευάλωτη αποδείχθηκε.
Τα δέκα τηλεκατευθυνόμενα drones «έκαψαν» το 70% των εξαγωγών της ισχυρότερης εξαγωγικής δύναμης στον κλάδο του πετρελαίου. Η απώλεια των 5,7 εκατ. βαρέλιων είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ποτέ από ένα μοναδικό γεγονός. Υπερβαίνει την ποσότητα που έχασαν Κουβέιτ και Ιράκ στον πόλεμο τον Αύγουστο του 1990. Είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που υπέστη το Ιράν κατά την Ισλαμική Επανάσταση. Αυτό που τρομάζει ίσως περισσότερο όμως και από το μέγεθος του πλήματος είναι ότι αυτό ήρθε σε μία χώρα, που δεν βιώνει αναταραχές και συρράξεις στο έδαφός της και που μόνο πέρυσι δαπάνησε 67,6 δισ. δολάρια για την αγορά αμυντικών συστημάτων.
Το Ριάντ εμφανίστηκε απολύτως απροετοίμαστο απέναντι σε μία επίθεση νέου τύπου και εξαιρετικά χαμηλού κόστους συγκριτικά με τη ζημιά που προκάλεσε. Τα drones σύμφωνα με τους ειδικούς είναι πιο δύσκολο να ανιχνευθούν από τα όπλα των συμβατικών επιθέσεων. Ακόμη και έτσι όμως δεν μιλάμε για μία μικρή δύναμη ή δοκιμαζόμενη χώρα, όπως η Λιβύη και η Νιγηρία. Το γεγονός ότι δεν μπόρεσε μπορεί να προστατεύσει από μία τέτοια επίθεση την πιο κρίσιμη υποδομή της η τρίτη μεγαλύτερη δύναμη του κόσμου στις αμυντικές δαπάνες και ένας από τους τρεις ισχυρότερους παίχτες στην αγορά πετρελαίου έχει προκαλέσει ερωτήματα και ανησυχία.
Σε δηλώσεις του στο CNBC ο Γκάρι Γκράπο, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο Ομάν, ο οποίος είχε στο παρελθόν υπηρετήσει και στην αμερικανική πρεσβεία στο Ριάντ, σχολίασε πως η Σαουδική Αραβία «έχει να δώσει πολλές εξηγήσεις για το πώς επέτρεψε να συμβεί αυτό». Όπως εξηγεί είναι ακρώς ανησυχητικό που οι δράστες ήξεραν πώς να παρακάμψουν τα συστήματα ασφαλείας, πού να χτυπήσουν και εκτέλεσαν το χτύπημα με τόση ακρίβεια.
«Αν και τα drones δεν είναι εύκολα ανιχνεύσιμα, έπρεπε να γνωρίζουν ότι μία τέτοια επίθεση είχε υψηλές πιθανότητες, δεδομένων και προηγούμενων επιθέσεων που έχουν βιώσει σε άλλες πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια και υποδομές» συνέχισε ο Αμερικανός διπλωμάτης, που σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ.
Από την πλευρά του ο Μπομπ Μακνάλι, ιδρυτής της συμβουλευτικής Rapidan Energy Group, δήλωσε «απογοητευμένος, αλλά όχι έκπληκτος» από την επίθεση και υπογράμμισε ότι θα περίμενε κανείς το Ριάντ να έχει λάβει πιο αυστηρά μέτρα μετά και τις προηγούμενες απόπειρες της Αλ Κάιντα κατά των εγκαταστάσεων.
Κριτική ασκεί και o αρθογράφος του Bloomberg, Μπόμπι Γκος, που χαρακτηρίζει «αδικαιολόγητο» το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία άφησε τόσο ευάλωτη μία τόσο σημαντική για την παγκόσμια οικονομία υποδομή. Καλεί δεν τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει «μία ειλικρινή συζήτηση» με τον de facto ηγέτη του βασιλείου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, για την αποτυχία του Ριάντ να προστατεύσει τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του.
Το Ριάντ προς το παρόν αποφεύγει να δώσει την όποια απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα και εστιάζει στις διαβεβαιώσεις ότι προχωρούν με ταχύτητα οι εργασίες για την αποκατάσταση της παραγωγικής του δυνατότητας. Ειδικοί εκτιμούν ωστόσο ότι θα χρειαστεί να περάσουν αρκετές εβδομάδες αν όχι μήνες έως ότου η μονάδα λειτουργήσει και πάλι κανονικά. Έως τότε τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στις τιμές. Σήμερα η τιμή του μπρεντ υποχωρεί (στις 13:25 ώρα Ελλάδος) κατά 1,7% στα 67,83 δολάρια το βαρέλι μετά την εκρηκτική χθεσινή άνοδο. Ανάλογη η πτώση για το αμερικανικό αργό, που διαμορφώνεται στα 61,87 δολάρια. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι ανησυχίες για ανάφλεξη στον Περσικό Κόλπο έχουν σβήσει.
Αν κάτι είναι ξεκάθαρο είναι πως στον κόσμο των ασύμμετρων απειλών όλες οι καθοριστικής σημασίας για την οικονομία και την εθνική ασφάλεια υποδομές είναι πια πολύ πιο ευάλωτες. Το πώς μπορεί κανείς να απαντήσει στις νέες τύπου απειλές είναι πολύ πιο περίπλοκο. Για τη δική του απάντηση ο Ντόναλντ Τραμπ (που δηλώνει ότι δεν θέλει να βιαστεί) δεν θα ζυγίσει μόνο τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή. Τον καίει εξίσου η εκλογική αναμέτρηση του 2020. Και δεν θέλει να τη δώσει με τις τιμές της βενζίνης στα ύψη.
