Η απότομη βουτιά των τουριστικών εσόδων συμπαρασύρει σε βαθύτερη ύφεση την τουρκική οικονομία. Και θα μπορούσε να φέρει την Άγκυρα στο χείλος μιας νέας συναλλαγματικής κρίσης. Η παραπάνω εικόνα έρχεται σε αντίθεση με τα αισιόδοξα μηνύματα που εκπέμπει η κυβέρνηση του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μηνύματα που διαψεύδονται από την κατρακύλα της λίρας, παρότι η κεντρική τράπεζα «καίει» αρκετά δισ. δολάρια από τα συναλλαγματικά της αποθέματα για τη στήριξή της.
‘Όπως σημειώνουν οι «FT» σε ανάλυσή τους, ο «σουλτάνος» χαιρέτισε πρόσφατα τη δραματική μείωση των επιτοκίων καθώς και τις προσπάθειες να αντιμετωπισθούν οι «κακόβουλες» όπως τις χαρακτηρίζει επιθέσεις εναντίον της τουρκικής λίρας. Αυτού του είδους τα βήματα, όπως τόνισε, «ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα της οικονομίας μας απέναντι στις διεθνείς αναταράξεις».
Οι περισσότεροι όμως διεθνείς οικονομολόγοι έχουν εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη. Η κατάρρευση του τουρισμού, συνεπεία της πανδημίας του κορωνοϊού, αφήνει μια ολοένα και μεγαλύτερη «τρύπα» στα δημόσια οικονομικά της Τουρκίας. Οι ξένοι επενδυτές τρέπονται σε φυγή, αποσύροντας σχεδόν 13 δισ. δολάρια από τα τουρκικά ομόλογα και μετοχές στη διάρκεια του τελευταίου 12μήνου.
Ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας και γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, έχει επανειλημμένως υποστηρίξει ότι η τουρκική οικονομία έχει αποδεσμευθεί από τις τάσεις που χαρακτηρίζουν τις υπόλοιπες αναδυόμενες αγορές, ορισμένοι όμως αναλυτές εκφράζουν φόβους ότι η στρατηγική του σπέρνει τους σπόρους μιας νέας συναλλαγματικής κρίσης.
«Η Τουρκία αποτελεί εξαίρεση μεταξύ των αναδυομένων αγορών, αλλά για τους λάθος λόγους», δηλώνει στους «FT» ο Ρόμπιν Μπρουκς, επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Χρηματοοικονομικού Ινστιτούτου(IIF): Εμφανίζει τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, δαπανά δισεκατομμύρια στις προσπάθειες να διατηρήσει σταθερό το εθνικό της νόμισμα και στηρίζει την οικονομία με φθηνή πίστωση, ακολουθώντας την ίδια τακτική που είχε πυροδοτήσει τη συναλλαγματική κρίση προ διετίας, τότε που η λίρα είχε υποχωρήσει σε ιστορικό ναδίρ, χάνοντας σχεδόν το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου. Η υποτίμηση της λίρας εκτόξευσε στα ύψη τον πληθωρισμό, οδηγώντας σε ύφεση. Σύμφωνα με τον κ. Μπρουκς, η Τουρκία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο μιας «άτακτης» υποτίμησης, που θα περιπλέξει τις προσπάθειες της χώρας να ανακάμψει από τον κορωνοϊό.
Πέραν των εκροών κεφαλαίων από τουρκικές μετοχές και ομόλογα, οι συναλλαγματικές αρχές της ‘Αγκυρας έχουν «κάψει» φέτος δεκάδες δισ. δολαρίων από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα στις προσπάθειες σταθεροποίησης της λίρας. Σε μία όμως ένδειξη ότι οι προσπάθειες αποτυγχάνουν, η λίρα κατρακύλησε την προηγούμενη εβδομάδα κοντά σε ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου.
«Εάν νομίζει κανείς ότι το αποτύπωμα του κορωνοϊού θα εξαφανισθεί γρήγορα… τότε αυτή είναι η κατάλληλη στρατηγική… Εάν όμως δεν ισχύσει το συγκεκριμένο σενάριο και τα έσοδα από τουρισμό και άλλες εξαγωγές δεν ανακάμψουν αρκετά γρήγορα», τότε η Τουρκία είναι ευάλωτη μπροστά σε ένα ισχυρό οικονομικό σοκ, προειδοποιεί η Φίνιξ Κάλεν, διευθύντρια αναδυομένων αγορών στη Société Générale. «Οι τουρκικές αρχές ακροβατούν σε τεντωμένο σχοινί, προσπαθώντας να μην πέσουν στο χείλος του γκρεμού».
Το χτύπημα που έχει δεχθεί φέτος ο τουρισμός αποτελεί ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία. Τα τουριστικά έσοδα αποτελούν βασική πηγή ξένου συναλλάγματος για μια χώρα που χρειάζεται ξένη χρηματοδότηση για να ισοσκελίσει το εμπορικό της έλλειμμα. Πέρυσι επισκέφθηκαν Τουρκία περίπου 45 εκατ. επισκέπτες, αποφέροντας έσοδα 34,5 δισ. δολαρίων. Φέτος όμως, οι αφίξεις είναι μειωμένες 75% στο πρώτο εξάμηνο, ενώ μόνο τον Ιούνιο έκαναν βουτιά 96%.
Παρά τις ελπίδες ότι η μείωση των ενεργειακών τιμών θα αναπλήρωνε τη δραματική πτώση των τουριστικών εσόδων και την υποχώρηση άλλων εξαγωγών, όπως τα κλωστοϋφαντουργικά και αυτοκίνητα, τα έλλειμμα της Τουρκίας μεγαλώνει, φθάνοντας σχεδόν στα 17 δισ. δολάρια στους πρώτους πέντε μήνες του έτους. Οι προβλέψεις για το σύνολο του έτους ποικίλλουν, όμως οι αναλυτές της Barclays αναμένουν έλλειμμα 30 δισ. –περίπου στο 4% του ΑΕΠ.
Κόντρα στις διεθνείς προβλέψεις για ύφεση 4,3% φέτος –όπως δείχνει η έρευνα της Consensus Economics- oι αρχές της Άγκυρας επιμένουν ότι η τουρκική οικονομία θα ανακάμψει δυναμικά, με θετικό αποτέλεσμα στο σύνολο του έτους. Και σε μια προσπάθεια επίτευξης του στόχου της ανάπτυξης, οι αρχές στρέφονται στην πίστωση. Μέσα στο τελευταίο 12μηνο, η κεντρική τράπεζα έχει μειώσει το βασικό επιτόκιο κατά 15,75 ποσοστιαίες μονάδες. Οι ρυθμοί χορήγησης δανείων ανέρχονται στο 24%, στα υψηλότερα επίπεδα από το 2013.
Το δανεικό χρήμα, σύμφωνα με τον κ. Μπρουκς, τονώνει την εγχώρια ζήτηση και τις εισαγωγές, κρατώντας όμως σε υψηλά επίπεδα το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. «Και στο τέλος, το μεγαλύτερο θύμα είναι η λίρα», προσθέτει.
naftemporiki.gr
