του Ole Hansen, Επικεφαλής Στρατηγικής Εμπορευμάτων στη Saxo Bank
Η περασμένη εβδομάδα χαρακτηρίστηκε από εξαιρετική μεταβλητότητα, η οποία κορυφώθηκε την Πέμπτη με την κίνηση-σοκ της κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας. Η αποδέσμευση του ελβετικού φράγκου από την ισοτιμία με το ευρώ πυροδότησε ένα απίστευτο κύμα εντολών αγοράς στο νόμισμα, ενισχύοντάς το έως και 40% έναντι του ευρώ, προτού τελικά περιοριστεί στο 19%. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη της αγοράς έχει ήδη κλονιστεί και μεγάλες κινήσεις αποφυγής κινδύνου έχουν επικρατήσει στις περισσότερες κατηγορίες προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων και των εμπορευμάτων.
Την εβδομάδα που πέρασε, τα πολύτιμα μέταλλα κατέγραψαν τα μεγαλύτερα κέρδη, με τον αργυρό, αλλά και τον χρυσό να διαχωρίσουν ακόμα περισσότερο τη θέση τους από τη συνεχή άνοδο του δολαρίου. Η ελβετική κίνηση ερμηνεύθηκε ως πρόδρομος για την υιοθέτηση ενός πλήρους προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) την προσεχή Πέμπτη. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή πτώση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, περιόρισε περαιτέρω τις προσδοκίες σχετικά με το πόσο επιθετική στάση μπορεί να κρατήσει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) των ΗΠΑ στο θέμα αύξησης των επιτοκίων.
Συνολικά, ο δείκτης εμπορευμάτων Bloomberg ολοκλήρωσε την έκτη συνεχόμενη εβδομάδα απωλειών, καταγράφοντας επίπεδα που έχουν να σημειωθούν εδώ και 12 χρόνια. Τα βιομηχανικά μέταλλα, με επικεφαλής τον χαλκό, σημείωσαν τη δική τους μίνι-κατάρρευση, ενώ το αργό πετρέλαιο παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο κατά την εβδομάδα που πέρασε, αφού πρώτα σημειώθηκε εξαιρετική μεταβλητότητα στον κλάδο.
Ο αγροτικός τομέας έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο τριμήνου, καθώς οι προβλέψεις για άφθονη προσφορά πυροδότησαν πωλήσεις στις περισσότερες βασικές καλλιέργειες, όπως στη σόγια, το σιτάρι και το καλαμπόκι. Επίσης, η πτώση της τιμής του βοδινού στα επίπεδα του Σεπτεμβρίου οδήγησαν τον κλάδο ακόμη χαμηλότερα.
Υποχώρηση του χαλκού
Ο χαλκός σημείωσε πτώση της τάξης σχεδόν του 9% την Τρίτη, μετά τη διπλή δόση κακών ειδήσεων. Καταρχήν, στο Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου (London Metal Exchange) σημειώθηκε τεχνική πτώση κάτω από το όριο των 6.000 USD/ τόνο, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε η υποβάθμιση της παγκόσμιας οικονομίας από την Παγκόσμια Τράπεζα. Το διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ανέφερε ρητά ότι η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα αποτέλεσε έναν από τους κύριους λόγους της υποβάθμισης. Το γεγονός αυτό ενισχύει τη μεταβλητότητα του χαλκού, καθώς άνω του 40% της παγκόσμιας παραγωγής καταλήγει στην Κίνα.
Αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι τα βιομηχανικά μέταλλα ακολουθούν την ίδια πορεία με εκείνη των υπόλοιπων εμπορευμάτων, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί το τελευταίο εξάμηνο – κυρίως στο αργό πετρέλαιο, αλλά και στο σιδηρομετάλλευμα και σε ορισμένα αγροτικά προϊόντα. Ο συγκεκριμένος κλάδος (όπως ισχύει και στο αργό πετρέλαιο) κατέγραψε αύξηση της προσφοράς, ως απάντηση στις υψηλές τιμές που επικρατούσαν μέχρι πριν μερικά χρόνια.
Αύξηση της ζήτησης του χρυσού, λόγω αναζήτησης ασφαλούς καταφυγίου
Ο χρυσός επωφελήθηκε τόσο από τις αρνητικές συνέπειες που προκλήθηκαν από την κίνηση της Ελβετίας όσο και από τις αυξημένες προσδοκίες ότι, την Πέμπτη, η ΕΚΤ πρόκειται να ανακοινώσει ένα πλήρες πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Συν τοις άλλοις, η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα που επικρατεί σχετικά με το αποτέλεσμα των ελληνικών βουλευτικών εκλογών της 25ης Ιανουαρίου, σε συνδυασμό με την κατάρρευση των αποδόσεων των ομολόγων λειτουργούν συνεπικουρικά στην άνοδο του κίτρινου μετάλλου. Αυτή τη στιγμή, ο χρυσός έχει φτάσει σχεδόν στο υψηλότερο επίπεδο του τετραμήνου.
Το SPDR Gold Trust, το μεγαλύτερο διαπραγματεύσιμο αμοιβαίο κεφάλαιο (ETF) στον κόσμο που υποστηρίζεται από τον χρυσό, ανέφερε ότι οι συμμετοχές του αυξήθηκαν κατά 1,35%, φθάνοντας τους 717,2 τόνους την Πέμπτη – κάτι που συνιστά τη μεγαλύτερη άνοδο σε συμμετοχές από τον Αύγουστο του 2011. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, ο μεγάλος νικητής είναι το ζεύγος XAUEUR, το οποίο ενισχύθηκε κατά 10% αυτό τον μήνα, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2013.
Για άλλη μια φορά, το κίτρινο μέταλλο βρέθηκε πάλι στον κινητό μέσο όρο των 200 ημερών, όπου κινήθηκε η διαπραγμάτευσή του κατά κύριο λόγο πέρυσι. Έχοντας ξεπεράσει το ανώτατο όριο των 1.255 USD που είχε σημειώσει τον Οκτώβριο, μόνο η οπισθοδρόμηση Fibonacci 68,2% στα 1.264 USD, του τελευταίου κύματος μαζικών πωλήσεων που σημειώθηκαν από τον Ιούλιο έως τον Νοέμβριο λόγω του δολαρίου, στέκεται εμπόδιο ώστε να δοκιμαστεί το όριο αντίστασης της γραμμής τάσης στα 1.300 USD. Η στήριξη βρίσκεται τώρα στο υψηλότερο επίπεδο του Δεκεμβρίου, στα 1.238 USD, ακολουθούμενο από τα 1.229 USD.
Εξαιρετική μεταβλητότητα στο αργό πετρέλαιο, ενώ συνεχίζεται η αναζήτηση του κατώτατου ορίου
Αφού, στις αρχές της περασμένης εβδομάδας τόσο το αργό πετρέλαιο Brent όσο και το WTI κατέγραψαν ακόμα ένα χαμηλό όριο σχεδόν σε επίπεδο 5ετίας, τα δύο είδη αργού πετρελαίου παρουσίασαν έντονες διακυμάνσεις, με την τιμή να μεταβάλλεται έως και 10% και προς τις δύο κατευθύνσεις. Στο κλείσιμο της εβδομάδας, ωστόσο, η τιμή τους παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη.
Οι αντικρουόμενες ειδήσεις και τα στοιχεία που προέρχονται από την αγορά υποδηλώνουν ότι η αβεβαιότητα που επικρατεί αναμένεται να συνεχιστεί για καιρό και ότι, προς το παρόν, η προοπτική επίτευξης μιας βιώσιμης ανάκαμψης ενδεχομένως να αποτελεί ζητούμενο εβδομάδων ή ακόμη και μηνών. Ο ΟΠΕΚ επισήμανε με σαφή τρόπο το τρέχον πρόβλημα που υπάρχει στην αγορά στη μηνιαία έκθεσή του, η οποία δημοσιεύτηκε την περασμένη Πέμπτη. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έκθεση, η ζήτηση για το αργό πετρέλαιο του ΟΠΕΚ θα είναι μικρότερη φέτος, ενώ η πτωτική πορεία των τιμών του αργού πετρελαίου θα περιορίσει τελικά την αύξηση στην προσφορά των ΗΠΑ.
Το καρτέλ προβλέπει ότι το 2015 η ζήτηση για το αργό πετρέλαιο του οργανισμού θα μειωθεί στα 28,8 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα, μια μείωση της τάξης των 100.000 βαρελιών συγκριτικά με τον προηγούμενο μήνα. Το γεγονός αυτό τονίζει ξεκάθαρα την υφιστάμενη εμμονή της αγοράς να εστιάζει στην υπερπροσφορά, με τον ΟΠΕΚ –σύμφωνα με τις προβλέψεις του ίδιου του οργανισμού– να παράγει από μόνος του τουλάχιστον ένα εκατομμύριο βαρέλια ανά ημέρα περισσότερα από όσα χρειάζεται η παγκόσμια αγορά.
Η έλλειψη διαφοροποίησης, απλώς με την ελπίδα ότι οι ΗΠΑ θα μειώσουν την παραγωγή αργού πετρελαίου, αποτελεί μια πολύ ριψοκίνδυνη στάση αυτή τη στιγμή. Η παραγωγή των ΗΠΑ μόλις αυξήθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από το 1983, τουλάχιστον. Αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο όπου η καταμέτρηση των εξεδρών άντλησης πετρελαίου σε λειτουργία στις ΗΠΑ καταδεικνύει μια μείωση της τάξης του 12%. Και ενώ αυτό υποδηλώνει ότι οι παραγωγοί με οριακά αποτελέσματα πλήττονται από την κατάρρευση των τιμών, η δυνατότητα παραγωγής πετρελαίου από τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, συνολικά, μέχρι στιγμής δεν έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό.
Υπάρχουν και καλά νέα
Η Κίνα, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αργού πετρελαίου παγκοσμίως, αύξησε τις εισαγωγές της σχεδόν κατά ένα εκατομμύριο βαρέλια ανά ημέρα τον Δεκέμβριο, καθώς η χώρα εξακολουθεί να επωφελείται από τις χαμηλές τιμές με σκοπό να αυξήσει τα στρατηγικά της αποθέματα.
Σύμφωνα με τη μηνιαία έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή, ο οργανισμός κρατά μια ελαφρώς πιο αισιόδοξη στάση, προβλέποντας ότι μια επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της παραγωγής στα μη μέλη του ΟΠΕΚ θα πυροδοτούσε μια αύξηση στη ζήτηση για την παραγωγή του καρτέλ. Επιπλέον, η έκθεση αναφέρει τα εξής: «Αν και η ανάκαμψη στις τιμές, εφόσον δεν προκύψει κάποια σημαντική ανατροπή, ενδέχεται να μην συμβεί άμεσα, ωστόσο υπάρχουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι το κλίμα θα αντιστραφεί».
Ένας μεγάλος γύρος μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ, αυτή την εβδομάδα, μπορεί να αυξήσει τις προσδοκίες για ταχύτερη ανάκαμψη των ρυθμών ανάπτυξη και, κατά συνέπεια, της ζήτησης στην Ευρώπη. Αυτή η προσδοκία βοήθησε επίσης το αργό πετρέλαιο Brent να ενισχυθεί περισσότερο έναντι του WTI, αφού διαπραγματεύθηκε για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα με έκπτωση για τρίτη φορά από το 2010. Στο παρελθόν, η αυξημένη παραγωγή των ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την ανεπαρκή υποδομή για τη μεταφορά του αργού πετρελαίου, πυροδότησαν μια αύξηση των αποθεμάτων σε λάθος τοποθεσίες και αύξησαν τη διακύμανση στην τιμή μεταξύ των δύο παγκόσμιων δεικτών αναφοράς.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα, λοιπόν;
Την περασμένη εβδομάδα, μεγάλη επενδυτική τράπεζα προέβη σε μια τολμηρή κίνηση, καθώς διέκρινε το ενδεχόμενο η τιμή του αργού πετρελαίου Brent να κινηθεί στα 31 USD/ βαρέλι στο τέλος του α΄ τριμήνου. Ο λόγος είναι ότι οι παραγωγοί εξακολουθούν να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της αυξανόμενης προσφοράς. Ταυτόχρονα, όλοι συμφωνούν ότι, ενώ το αργό πετρέλαιο μπορεί εύκολα να ανακάμψει σημαντικά με διάφορες αφορμές, παραμένει, ωστόσο, σε μια γενική καθοδική τάση από την οποία, αυτή τη στιγμή, είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγει.
Στο πλαίσιο αυτής της πτωτικής πορείας, η τρέχουσα τιμή-στόχος στην αγορά εστιάζει στα χαμηλά επίπεδα που σημειώθηκαν το 2008 και τα οποία προκλήθηκαν από την κατάρρευση της ζήτησης, έπειτα από την κρίση που ξέσπασε στη Lehman την ίδια χρονιά. Τότε, το αργό πετρέλαιο WTI έφτασε στο χαμηλό επίπεδο των 32,40 USD, ενώ η τιμή του Brent έφτασε το λίγο υψηλότερο όριο των 36 USD, προτού ξεκινήσει η ταχεία ανάκαμψή τους (V-shaped recovery).
