Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Ευρύτερες διαστάσεις λαμβάνει πλέον το πρόβλημα της υπερφορολόγησης που προκαλούν οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ) για τα τεκμήρια διαβίωσης.
Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «Ν», η «παγίδα» υπερφορολόγησης που έχει στηθεί μέσω των τεκμηρίων σε όσους κατοίκους εξωτερικού δηλώνουν ως μοναδικά εισοδήματα στην Ελλάδα μερικά λεπτά του ευρώ τόκους καταθέσεων θίγει και εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους… εσωτερικού με πολύ χαμηλά εισοδήματα προερχόμενα όχι μόνο από τόκους αλλά και από ακίνητα! Κι αυτό παρά το γεγονός ότι, με διάταξη που ψηφίστηκε τον Μάρτιο από τη Βουλή, προβλέπεται ότι στις περιπτώσεις αυτές δεν ισχύει το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης, το οποίο ανέρχεται σε 3.000 ευρώ για κάθε άγαμο και σε 2.500 ευρώ για κάθε έγγαμο φορολογούμενο.
Σύμφωνα, ειδικότερα, με τα όσα προκύπτουν από νεότερες διευκρινίσεις αρμοδίων στελεχών του υπουργείου Οικονομικών, κάθε μόνιμος κάτοικος Ελλάδος, ο οποίος κατά τη διάρκεια του 2014 απέκτησε στην Ελλάδα πολύ χαμηλά εισοδήματα προερχόμενα μόνο από τόκους καταθέσεων ή και από ακίνητα, εφόσον διέμεινε σε κατοικία δική του ή ενοικιαζόμενη ή δωρεάν παραχωρηθείσα ή εφόσον κατείχε και ΙΧ αυτοκίνητο φορολογείται με βάση το σύστημα των τεκμηρίων διαβίωσης για εισόδημα πολύ μεγαλύτερο από το πραγματικό που δηλώνει, οπότε καλείται να πληρώσει υπέρογκο ποσό φόρου εισοδήματος.
Σε κάθε τέτοια περίπτωση, η ΓΓΔΕ εκτοξεύει στα ύψη το τελικό φορολογητέο εισόδημα υπολογίζοντάς το με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης. Εφαρμόζει μάλιστα και το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ για κάθε άγαμο και των 2.500 ευρώ για κάθε έγγαμο, παρά το γεγονός ότι με πρόσφατα ψηφισθείσα διάταξη (παρ. 3 του άρθρου 21 του ν. 4172/2015) προβλέπεται εξαίρεση από το τεκμήριο για όσους φορολογούμενους έχουν πραγματικά εισοδήματα μόνο από τόκους κι από ακίνητα. Κι αυτό συμβαίνει, επειδή, σύμφωνα με ερμηνεία της διάταξης, το ελάχιστο τεκμήριο δεν θα εφαρμόζεται μόνο εφόσον ο φορολογούμενος με τα εισοδήματα από τόκους και ακίνητα δεν βαρύνεται καθόλου με τεκμήρια για κατοικίες, αυτοκίνητα κ.λπ.!
Παράδειγμα
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά, με παραδείγματα, πώς λειτουργεί αυτή η «παγίδα» υπερφορολόγησης για τους κατοίκους… εσωτερικού:
Εστω φορολογούμενος ο οποίος το 2014 είχε εισόδημα από τόκους 0,57 ευρώ και εισόδημα από εισπραχθέντα ενοίκια 3.600 ευρώ. Ο φορολογούμενος αυτός διαμένει σε ιδιόκτητο διαμέρισμα 50 τ.μ., το οποίο κληρονόμησε από τον πατέρα του κι έχει κι ένα ΙΧ αυτοκίνητο 1.400 κυβικών εκατοστών παλαιότητας 10 ετών κληρονομημένο κι αυτό από τον πατέρα του.
Το συνολικό πραγματικό εισόδημα του φορολογούμενου αυτού ανέρχεται σε 3.600,57 ευρώ. Κατά την εκκαθάρισή της φορολογικής δήλωσης, η ΓΓΔΕ θα υπολογίσει για τον συγκεκριμένο φορολογούμενο τεκμαρτό εισόδημα αθροίζοντας το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ, που ισχύει στη συγκεκριμένη περίπτωση, με το τεκμήριο της κατοικίας, το οποίο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ (50 τ.μ. Χ 40 ευρώ ανά τ.μ.), και με το τεκμήριο του ΙΧ αυτοκινήτου, το οποίο ανέρχεται σε 2.600 ευρώ. Το συνολικό τεκμαρτό εισόδημα θα προσδιοριστεί στο επίπεδο των 7.600 ευρώ (3.000 + 2.000 + 2.600 = 7.600), οπότε η πρόσθετη διαφορά τεκμαρτού εισοδήματος που θα προκύψει θα είναι 3.999,43 ευρώ (7.600 – 3.600,57 = 3.999,43).
Ο υπολογισμός του φόρου θα γίνει με τον εξής τρόπο:
* Το πραγματικό εισόδημα των 3.600 ευρώ που προέρχεται από τα ενοίκια θα φορολογηθεί αυτοτελώς με 11%, οπότε ο φόρος που αναλογεί σ’ αυτό θα ανέλθει σε 396 ευρώ (3.600 Χ 11% = 396).
* Η πρόσθετη διαφορά τεκμαρτού εισοδήματος των 3.999,43 ευρώ θα φορολογηθεί ως «εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα» με 26%, οπότε ο φόρος που αναλογεί σ’ αυτό θα φθάσει τα 1.039,85 ευρώ (3.999,43 Χ 26% = 1.039,85). Περαιτέρω, επί του φόρου των 1.039,85 ευρώ θα επιβληθεί και προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους με συντελεστή 55%, δηλαδή θα προκύψει μια πρόσθετη επιβάρυνση ύψους 571,92 ευρώ (1.039,85 Χ 55% = 571,92).
* Το εισόδημα του 0,57 ευρώ από τους τόκους έχει ήδη φορολογηθεί στην πηγή και δεν ξαναφορολογείται.
Ο συνολικός φόρος εισοδήματος του εκκαθαριστικού θα προκύψει από το άθροισμα του φόρου επί των ενοικίων, του φόρου 26% επί της πρόσθετης διαφοράς τεκμαρτού εισοδήματος και της προκαταβολής φόρου 55%, δηλαδή από το άθροισμα των ποσών 396 ευρώ, 1.039,85 και 571,92, οπότε θα ανέλθει, τελικά, στο εξωφρενικό ποσό των 2.007,77 ευρώ!
Στο 40,3%!
Στις περισσότερες περιπτώσεις φορολογουμένων με πολύ χαμηλά εισοδήματα από τόκους ή και από ακίνητα, η όποια πρόσθετη διαφορά εισοδήματος προκύπτει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων φορολογείται, ως «εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα», με συντελεστή 26%. Στη συνέχεια ο φόρος που προκύπτει προσαυξάνεται περαιτέρω κατά 55%, καθώς επιβάλλεται και προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους, με συνέπεια η συνολική επιβάρυνση επί της πρόσθετης διαφοράς τεκμαρτού εισοδήματος να εκτοξεύεται στο 40,3%!
Τα βάρη του τεκμαρτού
Εστω ότι ο φορολογούμενος του προηγούμενου παραδείγματος είχε μόνο το εισόδημα από τόκους του 0,57 ευρώ.
Στην περίπτωση αυτή, το συνολικό πραγματικό εισόδημα του φορολογούμενου αυτού ανέρχεται σε μόλις 0,57 ευρώ.
Κατά την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης, η ΓΓΔΕ θα υπολογίσει και πάλι το τεκμαρτό εισόδημα στο επίπεδο των 7.600 ευρώ (λαμβάνοντας υπ’ όψιν ελάχιστο τεκμήριο 3.000 ευρώ + τεκμήριο κατοικίας 2.000 ευρώ + τεκμήριο αυτοκινήτου 2.600 ευρώ).
Ομως στην περίπτωση αυτή η πρόσθετη διαφορά τεκμαρτού εισοδήματος που θα προκύψει θα είναι 7.599,43 ευρώ (7.600,00 – 0,57 = 7.599,43).
Η πρόσθετη διαφορά τεκμαρτού εισοδήματος των 7.599,43 ευρώ θα φορολογηθεί με 26%, οπότε ο φόρος που αναλογεί σ’ αυτήν θα φθάσει τα 1.975,85 ευρώ (7.599,43 Χ 26% = 1.975,85).
Περαιτέρω, επί του φόρου των 1.975,85 ευρώ θα επιβληθεί και προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους με συντελεστή 55%, δηλαδή θα προκύψει μια πρόσθετη επιβάρυνση ύψους 1.086,72 ευρώ (1.975,85 Χ 55% = 1.086,72).
Ο συνολικός φόρος εισοδήματος θα προκύψει από το άθροισμα του φόρου 26% επί της πρόσθετης διαφοράς τεκμαρτού εισοδήματος (1.975,85 ευρώ) και της προκαταβολής φόρου 55% (1.086,72 ευρώ), οπότε θα ανέλθει, τελικά, στο εξωφρενικό ποσό των 3.062,57 ευρώ!
