Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Οι ασφυκτικές πιέσεις των δανειστών να μη διατεθούν και στο μέλλον κονδύλια για την έκτακτη ενίσχυση των συνταξιούχων αποτυπώνονται πίσω από τις γραμμές της «επιστολής Τσακαλώτου» προς τους θεσμούς, η οποία δόθηκε χθες και επίσημα στη δημοσιότητα. Όπως προκύπτει από το τελικό κείμενο, η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε τη δέσμευση όχι μόνο να μην προχωρήσει και πάλι στο μέλλον σε μονομερείς ενέργειες, αλλά και να έλθει σε συμφωνία με τους δανειστές ακόμη και για τους αποδέκτες του όποιου ποσού συγκεντρωθεί στο μέλλον από την υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων.
Οι δανειστές έχουν ταχθεί επανειλημμένως υπέρ της διάθεσης των πλεονασμάτων είτε για τη μείωση των φορολογικών βαρών είτε για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν υπάρξουν υπερβάσεις στους στόχους του προϋπολογισμού στο μέλλον, είναι ελάχιστες οι πιθανότητες τα πλεονάσματα να διατεθούν υπέρ της οικονομικής ενίσχυσης των συνταξιούχων όπως έγινε μέσα στο 2016.
Από δύο σημεία της επιστολής προκύπτει η δυσαρέσκεια των θεσμών για το γεγονός ότι επιλέχθηκε να διατεθεί μέρος του πρωτογενούς πλεονάσματος στους συνταξιούχους:
1. Πρώτον, από το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση εκλήθη να δεσμευτεί ότι σε περίπτωση που ενεργοποιηθεί ο δημοσιονομικός κόφτης για το 2016, η περικοπή θα αφορά τη συνταξιοδοτική δαπάνη. Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι ο κόφτης δεν πρόκειται να ενεργοποιηθεί καθώς το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 θα κλείσει αρκετά πάνω από το 0,5% που είναι ο δημοσιονομικός στόχος για τη χρονιά που κλείνει. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το γεγονός ότι η κυβέρνηση ανέλαβε από τώρα τη δέσμευση για περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης σε περίπτωση αποκλίσεων, ενδεχομένως να τη δεσμεύει και για τα επόμενα δύο χρόνια του μνημονίου: το 2017 και το 2018.
2. Δεύτερον, από το γεγονός ότι στην επιστολή ορίζεται με σαφήνεια σε ποιες περιοχές θα διατεθεί ενδεχόμενο ποσό υπέρβασης στόχου που θα προκύψει στο μέλλον: «Στην περίπτωση μόνιμης δημοσιονομικής υπεραπόδοσης σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος, όπως αυτή διαπιστώνεται από τα ετήσια αποτελέσματα του προϋπολογισμού που επικυρώνει η Eurostat, οι ελληνικές αρχές θα συμφωνήσουν με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των αξιολογήσεων, σχετικά με τη χρήση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου. Αναγνωρίζουμε ότι ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε στοχευμένα μέτρα για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας (ειδικά στο Πρόγραμμα για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης) και/ή για τη μείωση των φορολογικών βαρών που προκύπτουν από τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Ειδάλλως, θα χρησιμοποιήσουμε την υπεραπόδοση για τη δημιουργία ενός “μαξιλαριού ρευστότητας” (cash buffer) ή/και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών».
Το αν θα ενεργοποιηθεί ή όχι ο δημοσιονομικός κόφτης για το 2016 -δηλαδή το αν θα υπάρξει περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης πέραν αυτών που έχουν δρομολογηθεί με τα μέτρα του 3ου μνημονίου- θα κριθεί οριστικά στις 21 Απριλίου του 2017, καθώς τότε η Eurostat και η ΕΛΣΤΑΤ θα δώσουν στη δημοσιότητα τις εκτιμήσεις τους για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος μέχρι και το 2016. Το υπουργείο Οικονομικών εξακολουθεί να διαθέτει ένα «μαξιλάρι» της τάξης των 400-500 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του 0,5% προκειμένου να προλάβει ενδεχόμενες διορθώσεις του πρωτογενούς πλεονάσματος προς τα κάτω. Επίσης, το οικονομικό επιτελείο περιμένει ότι η πορεία των εσόδων τον Δεκέμβριο θα είναι τέτοια ώστε να αυξήσει το «μαξιλάρι» και να απομακρύνει ακόμη περισσότερο το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του δημοσιονομικού κόφτη.
Ολόκληρο το κείμενο προς Ντέισελμπλουμ-Ρέγκλινγκ
Ολόκληρο το κείμενο της επιστολής με αποδέκτες τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ και τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης Κλάους Ρέγκλινγκ έχει ως εξής:
«Σε απάντηση της προκαταρκτικής έκθεσης των θεσμών σχετικά με τα μέτρα για τις συντάξεις και τον ΦΠΑ, τις οποίες πρόσφατα νομοθέτησαν και εφάρμοσαν οι ελληνικές αρχές, καθώς και τις απόψεις που εκφράστηκαν στην έκτακτη τηλεδιάσκεψη του Euro Working Group της 20ής Δεκεμβρίου, θα ήθελα να αποσαφηνίσω τα παρακάτω.
Αναφορικά με το μέτρο για τις συντάξεις, αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και εγώ έχουμε ξεκαθαρίσει δημόσια, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, ότι αυτή είναι μια εφάπαξ πληρωμή και δεν υπάρχει πρόθεση να αποτελέσει μόνιμο κομμάτι της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού, που τέθηκε πρόσφατα σε εφαρμογή. Αναφορικά με την προσωρινή αναστολή του ΦΠΑ για επιλεγμένα νησιά του Αιγαίου, το μέτρο περιορίζεται μόνο στο 2017 και χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου στον προϋπολογισμό του 2017.
Οι ελληνικές αρχές παραμένουν απολύτως δεσμευμένες στην εκτέλεση της συμφωνημένης δημοσιονομικής πορείας η οποία βασίζεται σε στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 0,5%, 1,75% και 3,5% του ΑΕΠ για το 2016, 2017 και 2018 αντίστοιχα. Οι ελληνικές αρχές θα ενεργοποιήσουν τον έκτακτο δημοσιονομικό μηχανισμό (contingency fiscal mechanism), ο οποίος περιλαμβάνεται στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης, όπως περιγράφεται στον Νόμο 4389/16, σε περίπτωση που τα στοιχεία τα οποία θα επικυρώσει η Eurostat δείχνουν ότι οι παραπάνω δημοσιονομικοί στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί.
Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που τα αποτελέσματα του προϋπολογισμού για το 2016 δεν επιτυγχάνουν τον συμφωνημένο στόχο, γεγονός που θεωρούμε εξαιρετικά απίθανο, οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα στο πεδίο των δαπανών για τις συντάξεις, για να καλύψουν τη διαφορά ανάμεσα στο αποτέλεσμα και τον δημοσιονομικό στόχο του 2016.
Επί της διαδικασίας, αναγνωρίζω ότι μέτρα με δημοσιονομικές επιπτώσεις πρέπει να συζητούνται και να συμφωνούνται με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των δεσμεύσεών μας από το μνημόνιο. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση μίας μόνιμης δημοσιονομικής υπεραπόδοσης σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος, όπως αυτή διαπιστώνεται από τα ετήσια αποτελέσματα του προϋπολογισμού που επικυρώνει η Eurostat, οι ελληνικές αρχές θα συμφωνήσουν με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των αξιολογήσεων, σχετικά με τη χρήση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου.
Αναγνωρίζουμε ότι ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε στοχευμένα μέτρα για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας (ειδικά στο Πρόγραμμα για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης) και/ή για τη μείωση των φορολογικών βαρών που προκύπτουν από τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Ειδάλλως, θα χρησιμοποιήσουμε την υπεραπόδοση για τη δημιουργία ενός “μαξιλαριού ρευστότητας” (cash buffer) ή/και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Οι ελληνικές αρχές αναγνωρίζουν πλήρως ότι τα ανακοινωθέντα του Eurogroup στις 25 Μαΐου και στις 5 Δεκεμβρίου βασίζονται στη διαρκή αφοσίωση στις δεσμεύσεις του μνημονίου.
Ελπίζω ότι αυτές οι διευκρινίσεις επανεπιβεβαιώνουν στο Eurogroup την απόλυτη δέσμευσή μας να παραμείνουμε συμμορφωμένοι με τις υποχρεώσεις μας που απορρέουν από το μνημόνιο, τόσο επί της ουσίας όσο και επί της διαδικασίας της συνεργασίας με τους εταίρους μας».
