Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. εξακολουθεί να δοκιμάζει τις αντοχές και την ενότητα των 27. Στη στάση απέναντι στο Λονδίνο και τις διαπραγματεύσεις για την εμπορική συμφωνία το μέτωπο είναι αρραγές. Οι ρωγμές εμφανίζονται στην απάντηση που θα πρέπει να δώσουν άμεσα τα μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας: Πώς θα καλυφθεί η «τρύπα» των 60 δισ. ευρώ, που αφήνει στον κοινοτικό προϋπολογισμό το Brexit. Εκείνοι με καθαρή συμβολή καλούνται να βάλουν βαθύτερα το χέρι στην τσέπη και όσοι είναι καθαροί αποδέκτες των πόρων να δεχθούν μαχαίρι στις δαπάνες των διαρθρωτικών ταμείων. Στόχος ο «έντιμος συμβιβασμός», ο οποίος όμως αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση.
Η συμβιβαστική πρόταση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027, που υπέβαλε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, απέχει κατά 41 δισ. ευρώ από την αρχική πρόταση της Κομισιόν. Ωστόσο το χάσμα με αυτό που ζητεί το Ευρωκοινοβούλιο είναι κατά πολύ μεγαλύτερο. «Αυτή τη στιγμή μας χωρίζουν 230 δισ. ευρώ» υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΕΚ, Νταβίντ Σασόλι, εκφράζοντας την ελπίδα οι κυβερνήσεις να με «μια πιο φιλόδοξη εκδοχή ικανή για να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις».
Για να γίνει αυτό θα πρέπει πρώτα οι κυβερνήσεις να τα βρουν μεταξύ τους. Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία, Δανία και Σουηδία που έχουν την μεγαλύτερη καθαρή εισφορά στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο επιμένουν ότι δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ της Ε.Ε. έναντι της πρότασης Μισέλ για 1,074%. Διπλωματικές πηγές των χωρών ξεκαθαρίζουν πως εάν θέλει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να δει σύντομα μία συμφωνία, θα πρέπει να δώσει «μπόνους» στη μορφή rebates. Αυτό θεωρείται πια σχεδόν δεδομένο, αλλά ποιο θα είναι το ύψος τους; Και θα είναι μόνιμα ή όχι; Για αυτές τις απαντήσεις η μάχη θα είναι σκληρή.
Αλλά αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Τα κράτη μέλη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης δηλώνουν εξοργισμένα από τη μείωση των πόρων των ταμείων συνοχής κατά σχεδόν 15% σε σχέση με το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο. «Δεν βλέπουμε να γίνεται δεκτή η πρόταση (Μισέλ)» διεμήνυσε με δηλώσεις του στους Financial Times ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Πάβελ Γιαμπλόνσκι,προσθέτοντας ότι απαιτείται «πολλή δουλειά ακόμη». Η πολιτική συνοχής όπως και το μαχαίρι στην ΚΑΠ (προβλέπονται 329 δισ. ευρώ σε δεσμεύσεις- μια μείωση κατά περίπου 80 δισ. ευρώ σε σχέση με το τρέχον πλαίσιο) καίνε βεβαίως και τις χώρες του Νότου.
Σε κάθε περίπτωση θα υπάρξει σημαντική μείωση των δαπανών τόσο στη γεωργία όσο και στην πολιτική συνοχής σε σχέση με το σημερινό ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020. Για τη γεωργία προβλέπονται 329 δισ. ευρώ σε δεσμεύσεις εκ των οποίων 256 δισ. ευρώ αφορούν εισοδηματικές ενισχύσεις στους αγρότες και 72 δισ. ευρώ για χρηματοδότηση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης της υπαίθρου. Σε σχέση με το σημερινό ΠΔΠ πρόκειται για μια μείωση των πόρων κατά περίπου 80 δισ. ευρώ. Συνεπώς, θα υπάρξουν περικοπές για όλες τις χώρες.
Σκεπτικισμός εκφράζεται από πολλούς και σχετικά με την πρόταση για πάγωμα των κοινοτικών πρόων σε περιπτώσεις που δεν γίνεται σεβαστό το Κράτος Δικαίου. Είναι μία έμμεση απειλή προς χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία όσο και εάν επισήμως δεν ονοματίζεται καμία χώρα. Για να υλοποιηθεί θα πρέπει να λαμβάνει την έγκριση της πλειοψηφίας των κρατών- μελών. Και αυτό, λένε Γερμανοί και Ολλανδοί, θα καταστήσει την απειλή του μηχανισμού κενό γράμμα.
Οι συμμαχίες πολλές και περίπλοκες και η συμφωνία μακριά. Για τον προηγούμενο συμβιβασμό άλλωστε (του πλαισίου 2014-2020) είχαν χρειαστεί… 2,5 χρόνια. Ορισμένοι φοβούνται ένα βέτο από χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία που θα οδηγήσει σε οριστικό ρήγμα και no deal. Άλλοι πάλι τονίζουν ότι είναι οι ενστάσεις που προβάλλουν οι καθαροί χρηματοδότες εκείνες που στέκονται εμπόδιο.
Πληρώνουμε τα περισσότερα και επομένως ο λόγος μας μετράει περισσότερο, φαίνεται να λένε εμμέσως. Είναι όμως όντως «καθαροί χρηματοδότες»; Ορισμένοι όπως ο Τομά Πικετί διαφωνούν και εξηγούν: Εάν κανείς συνυπολογίσει το κέρδος του πρόσθετου εμπορίου που χαρίζει η συμμετοχή στην Ε.Ε. (στην περίτπωση της Ολλανδίας για παράδειγμα για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται, 1,5 ευρώ δημιουργείται σε όρους εμπορίου) όλοι είναι καθαροί αποδέκτες του χρήματος.
