Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών συνολικού ύψους από 15% έως 20% του φετινού ετήσιου ατομικού εισοδήματός τους θα πρέπει να έχουν πραγματοποιήσει ως το τέλος του τρέχοντος έτους εκατομμύρια φορολογούμενοι που είναι μισθωτοί, συνταξιούχοι και κατ’ επάγγελμα αγρότες για να κατοχυρώσουν -κατά την τελική εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος που θα γίνει το 2020 με την υποβολή των σχετικών φορολογικών δηλώσεων- ετήσια έκπτωση φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, η οποία ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος 8.636-9.545 ευρώ. Για τη φορολογία των εισοδημάτων που αποκτούν φέτος τα φυσικά πρόσωπα δεν θα ισχύσει καμία αλλαγή από αυτές που προβλέπει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, με το οποίο αυξάνεται στο 30% επί του εισοδήματος το ύψος των e-δαπανών.
Οι προωθούμενες αλλαγές θα ισχύσουν από την 1η-1-2020. Ως εκ τούτου για τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2019, θα ισχύσουν και πάλι οι διατάξεις που προβλέπουν τη διασύνδεση του αφορολόγητου ορίου εισοδήματος των μισθωτών, των συνταξιούχων και των κατ’ επάγγελμα αγροτών με την υποχρέωση πραγματοποίησης δαπανών συνολικού ύψους ίσου με το 15%-20% του ετήσιου ατομικού εισοδήματος. Ειδικότερα, με βάση τα όσα ήδη ισχύουν και θα εφαρμοστούν το 2020 για τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2019:
1) Κάθε μισθωτός, συνταξιούχος και κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, για να κατοχυρώσει το αφορολόγητο όριο εισοδήματος των 8.636 – 9.545 ευρώ, το οποίο εξακολουθεί να ισχύει για το 2019, θα πρέπει το 2019 να έχει εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή μέσω e-banking κ.λπ.) δαπάνες για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με ποσοστό:
* 10% του ετήσιου εισοδήματός του, πραγματικού ή τεκμαρτού, εφόσον το εισόδημα αυτό ανέρχεται έως 10.000 ευρώ,
* 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ και 15% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο -πραγματικό ή τεκμαρτό- ατομικό του εισόδημα ανέρχεται σε 10.001 έως 30.000 ευρώ και
* 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ, 15% επί των επόμενων 20.000 ευρώ και 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο -πραγματικό ή τεκμαρτό- εισόδημά του ξεπερνά τις 30.000 ευρώ.
2) Στις δαπάνες που μετρούν για την κατοχύρωση του αφορολογήτου περιλαμβάνονται τα περισσότερα από τα καθημερινά, μηνιαία και ετήσια έξοδα κάθε νοικοκυριού, όπως οι δαπάνες για αγορές τροφίμων, ποτών, ρούχων, παπουτσιών, κλινοσκεπασμάτων, χαρτικών ειδών, τσιγάρων, ειδών υγιεινής και καθαριότητος, για αγορές ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών συσκευών, επίπλων και άλλων διαρκών ειδών οικιακής χρήσης, οι δαπάνες για παντός είδους υπηρεσίες επισκευών, καθώς και τα έξοδα για πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων, για δίδακτρα, ιατρικές επισκέψεις, ιατρικές εξετάσεις, νοσήλια και ασφάλιστρα. Εξαιρούνται οι πληρωμές για ενοίκια, δάνεια, φόρους και τέλη υπέρ του δημοσίου, καθώς και οι δαπάνες για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, δικύκλων (πλην ποδηλάτων), σκαφών, αεροπλάνων, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).
Η παγίδα των τεκμηρίων
3) Αν το τεκμαρτό εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό, οι αποδείξεις των e-αγορών θα πρέπει να συγκεντρωθούν σε ποσοστά επί του τεκμαρτού εισοδήματος.
4) Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο φορολογούμενος δεν θα έχει πραγματοποιήσει το απαιτούμενο συνολικό ποσό δαπανών, το «ακάλυπτο» ποσό θα φορολογείται με 22%. Π.χ., σε περίπτωση που το ετήσιο ατομικό εισόδημα ανέρχεται σε 10.000 ευρώ, το απαιτούμενο ποσό δαπανών έτους 2019 για την κατοχύρωση της έκπτωσης φόρου ανέρχεται σε 1.000 ευρώ (10% των 10.000 ευρώ).
Αν ο φορολογούμενος που έχει αυτό το εισόδημα πραγματοποιήσει συνολικό ποσό δαπανών μόνο 500 ευρώ, τότε θα χρεωθεί με επιπλέον φόρο 22% επί της «ακάλυπτης» διαφοράς των 500 ευρώ, δηλαδή θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον φόρο 110 ευρώ (500 ευρώ Χ 22%).
Οι εξαιρέσεις που παράγουν άλλες… υποχρεώσεις
5) Από την υποχρέωση να έχουν εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή e-banking) τις δαπάνες που κατοχυρώνουν το αφορολόγητο, εξαιρούνται:
α) Φορολογούμενοι 70 ετών και άνω. β) Άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω. γ) Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση. δ) Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις. ε) Δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή. στ) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων.ζ) Όσοι κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων. η) Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από ακίνητα, τόκους καταθέσεων κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ.θ) Πολίτες των οποίων το ετήσιο πραγματικό εισόδημα του έτους 2018 δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το ετήσιο τεκμαρτό τους εισόδημα για το ίδιο έτος δεν υπερβαίνει τα 9.500 ευρώ. Σ’ αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι περιστασιακά απασχολούμενοι. ι) Υπήκοοι τρίτων χωρών που αιτούνται ή και λαμβάνουν διεθνή προστασία από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. ια) Οι φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους.
ιβ) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ). ιγ) Οι υπηρετούντες τη στρατιωτική τους θητεία. ιδ) Οι νοσηλευόμενοι πέραν των 6 μηνών.
Κάθε φορολογούμενος που υπάγεται σε μία από τις παραπάνω 14 περιπτώσεις «εξαιρέσεων» οφείλει, ωστόσο, να καλύψει το 15%-20% του ετήσιου -δηλωθέντος ή τεκμαρτού- εισοδήματος με δαπάνες αγοράς και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες με μετρητά και να διαφυλάξει τις αποδείξεις, αν του ζητηθούν για έλεγχο.
Οι πλήρεις εξαιρέσεις
6) Από την υποχρέωση να έχουν εξοφλήσει είτε με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή e-banking) είτε με μετρητά τις δαπάνες που κατοχυρώνουν το αφορολόγητο, εξαιρούνται οι υπάλληλοι του υπουργείου Εξωτερικών, οι στρατιωτικοί που υπηρετούν στην αλλοδαπή, οι υπηρετούντες στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσοι διαμένουν σε οίκους ευγηρίας ή σε ψυχιατρικά καταστήματα καθώς επίσης και οι φυλακισμένοι.
