Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Εξαιρετικά βαρύ το πρόγραμμα του οικονομικού επιτελείου με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς. Με το «καλημέρα» θα πρέπει να οριστικοποιηθεί το πλαίσιο στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, να εκδοθεί το πρώτο για το 2022 ελληνικό ομόλογο, ώστε να ξεκινήσει το ταχύτερο δυνατό η υλοποίηση του ετήσιου προγράμματος δανεισμού, να μπουν οι βάσεις για την ολοκλήρωση της 13ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης και να ολοκληρωθούν οι προετοιμασίες για τον νέο ΕΝΦΙΑ προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τη νομοθέτηση και την είσπραξή του από τον Μάρτιο, νωρίτερα δηλαδή από κάθε άλλη χρονιά.
Μέσα στις πρώτες ημέρες του χρόνου θα πρέπει να γίνει και η αρχική καταγραφή των επιπτώσεων στην οικονομία από τη μετάλλαξη Όμικρον ώστε να ανακοινωθεί το πρώτο πλέγμα μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων που θα πληγούν εκ νέου από την πανδημία. Η «εξίσωση» γίνεται ακόμη πιο δύσκολη λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με τις δυσλειτουργίες που μπορεί να προκαλέσει η κατακόρυφη αύξηση στον αριθμό των κρουσμάτων στη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, αλλά και συνολικά της οικονομίας. Το ενδεχόμενο να υπολειτουργήσουν είτε υπηρεσίες του Δημοσίου είτε και οι ίδιες οι επιχειρήσεις είναι ανοικτό, κάτι που θα ανοίξει αυτόματα τη συζήτηση για νέα μετάθεση προθεσμιών. Ο Ιανουάριος είναι ούτως ή άλλος «γεμάτος» από υποχρεώσεις, καθώς για το τέλος του τρέχοντος μήνα έχουν μετατεθεί μέχρι στιγμής η υπογραφή των συμβολαίων μεταβίβασης ακινήτων, ώστε να εφαρμοστούν οι… περσινές πλέον αντικειμενικές αξίες, αλλά και η απαλλαγή των μεταβιβάσεων από την υποχρέωση έκδοσης ηλεκτρονικής ταυτότητας κτηρίου.
Η μεταμνημονιακή αξιολόγηση
Οι διαβουλεύσεις για τη 13η μεταμνημονιακή αξιολόγηση -οι οποίες θα ξεκινήσουν από την επόμενη εβδομάδα σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων για να κορυφωθούν προς τις 25 Ιανουαρίου σε επίπεδο επικεφαλής- αποκτούν ξεχωριστή βαρύτητα λόγω της επικείμενης ολοκλήρωσης του 4ετούς κύκλου της μεταμνημονιακής εποπτείας, ο οποίος άνοιξε στα μέσα του 2018. Ακριβώς λόγω του επικείμενου τέλους της μεταμνημονιακής αξιολόγησης αναμένεται να πέσει μεγαλύτερο βάρος στην ολοκλήρωση των συμφωνηθεισών μεταρρυθμίσεων, αλλά και στην τήρηση των στόχων όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διενεργηθούν αυτές οι διαβουλεύσεις -δηλαδή με το τέλος της μεταμνημονιακής εποπτείας στον ορίζοντα- αυτομάτως επηρεάζει και τα περιθώρια για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων προκειμένου να αντιμετωπιστούν η ενεργειακή και η υγειονομική κρίση.
Για τη μεν ενεργειακή κρίση θα επιδιωχθεί να αξιοποιηθούν οι πόροι από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και να μη γίνει χρήση πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό, για τη δε υγειονομική κρίση -η οποία βεβαίως έχει εντελώς δυναμικό και απρόβλεπτο χαρακτήρα- η εξοικονόμηση θα επιδιωχθεί να γίνει με την όσο το δυνατόν καλύτερη στόχευση των μέτρων στήριξης με κριτήριο όχι μόνο τον Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ), αλλά και την επίπτωση των περιοριστικών μέτρων στα έσοδα της επιχείρησης.
Ένα από τα «γερά χαρτιά» στα χέρια της κυβέρνησης θα είναι η προοπτική περαιτέρω «κουρέματος» του επιστρεπτέου τμήματος της επιστρεπτέας προκαταβολής, καθώς πρόκειται για ένα μέτρο ουσιαστικής στήριξης της ρευστότητας των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί χωρίς άμεση επίπτωση στο πρωτογενές αποτέλεσμα, αφού οι εισπράξεις από το επιστρεπτέο τμήμα της επιστρεπτέας προκαταβολής δεν έχουν συμπεριληφθεί στα εκτιμώμενα έσοδα.
Οι εκδόσεις ομολόγων
Η εμπροσθοβαρής υλοποίηση του ετήσιου προγράμματος δανεισμού της χώρας συνιστά βασικό στόχο για ολόκληρο τον χρόνο. Και επειδή το ετήσιο πλάνο προβλέπει εκδόσεις συνολικού ύψους 12 δισ. ευρώ, η «πρεμιέρα» για τη φετινή χρονιά τοποθετείται χρονικά μέσα στα επόμενα 24ωρα. Μπορεί οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων να απέχουν λίγο από τα ιστορικά χαμηλά στα οποία βρέθηκαν μέσα στο 2021, ωστόσο και πάλι το κόστος δανεισμού θεωρείται αρκετά ελκυστικό, ειδικά αν συγκριθεί με τις προβλέψεις που έκαναν οι δανειστές για την εξέλιξη του κόστους χρήματος για τη χώρα.
Για τις πρώτες εκδόσεις της νέας χρονιάς, οι στόχοι του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους δεν έχουν αλλάζει. Το ζητούμενο είναι «ποιοτικά χαρακτηριστικά» στον κατάλογο των αγοραστών, «γέμισμα» της καμπύλης των ομολόγων και διασφάλιση αυξημένης εμπορευσιμότητας επί των ελληνικών τίτλων, δεδομένου ότι συνεχίζονται και θα συνεχιστούν και το επόμενο χρονικό διάστημα οι αγορές ελληνικών τίτλων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Οι αποφάσεις της Fitch για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας που θα πραγματοποιηθεί στις 14 Ιανουαρίου θα έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης σε πρόσφατη ανάλυσή του υποστήριξε ότι η τελευταία απόφαση της ΕΚΤ (για τη συνέχιση των αγορών ελληνικών ομολόγων έως το 2024) στηρίζει σημαντικά τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους της χώρας και περιορίζει σημαντικά τον επενδυτικό κίνδυνο για τα ελληνικά ομόλογα. Ο συνδυασμός των δύο αυτών, σύμφωνα πάντα με τη Fitch, θα συμβάλει στη συγκράτηση του κόστους δανεισμού σε χαμηλά επίπεδα για το Ελληνικό Δημόσιο.
Καθαρά μηνύματα
Παρά τη μετάλλαξη Όμικρον του κορονοϊού και την ενεργειακή κρίση και ακριβώς επειδή τα βλέμματα θεσμών και αγορών είναι στραμμένα στην πρόοδο επί των μεταρρυθμίσεων, αλλά και στην προώθηση του πλάνου αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, το ζητούμενο είναι να σταλούν μηνύματα συνέχισης των προγραμματισμένων δράσεων παρά τις αντίξοες συνθήκες. Ένα από τα βασικά ζητούμενα είναι να οριστικοποιηθεί ο νέος τρόπος υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ και να κατατεθεί το νομοσχέδιο.
Με αυτό, άλλωστε, ικανοποιείται στην πράξη μια από τις βασικές δεσμεύσεις της χώρας απέναντι στους δανειστές: η εφαρμογή αντικειμενικών αξιών που θα βρίσκονται κοντά στις εμπορικές για την ανάγκη όχι μόνο υπολογισμού των φόρων μεταβίβασης ακινήτων, αλλά ακόμη και για τους φόρους κατοχής όπως είναι ο ΕΝΦΙΑ. Ο προγραμματισμός προβλέπει ο νέος ΕΝΦΙΑ να είναι νόμος του κράτους μέσα στον Φεβρουάριο ώστε να ανάψει το φως για την εκκαθάρισή του και την έναρξη πληρωμής του φόρου εντός του Μαρτίου.
