Skip to main content

Ευτυχώς που αυτή είναι η φύση της επιστήμης

Από την έντυπη έκδοση

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]

«Nομίζω ότι χτίστηκαν τηλεοπτικές καριέρες πάνω στην πανδημία από σοβαρούς ανθρώπους… Πλην όμως οι οποίοι δεν συμφωνούν πάντα μεταξύ τους. Γιατί αυτή, δυστυχώς, είναι η φύση της επιστήμης, πόσο μάλλον όταν αντιμετωπίζουμε έναν άγνωστο εχθρό», είπε ο πρωθυπουργός στην τηλεοπτική του συνέντευξη αργά το βράδυ της Πέμπτης. 

Το «δυστυχώς» μάλλον είναι κάποιο φραστικό λάθος. Ευτυχώς που αυτή είναι η φύση της επιστήμης, να μη δέχεται αυθεντίες και αιώνιες αλήθειες. 

Ευτυχώς που υπάρχει η διαφωνία και η σχετικότητα των γνώσεων, αφού γίνει επαλήθευση των θεωρητικών υπολογισμών μέσω των εμπειρικών αποτελεσμάτων, αφού γίνουν ανακοινώσεις σε συνέδρια, δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και επιθεωρήσεις και τα αποτελέσματα των μελετών υποβληθούν στης επιστημονικής κοινότητας την κρίση.

Ευτυχώς που η επιστήμη δίνει το προβάδισμα στα γεγονότα έναντι των γνωμών και των πεποιθήσεων. Ευτυχώς που καλλιεργεί την αμφιβολία και τον υγιή σκεπτικισμό, ευτυχώς που υπάρχει πολυφωνία.

Ευτυχώς που αυτό που σήμερα θεωρείται επαναστατική θεωρία, υλικό-θαύμα, μεγάλη ανακάλυψη, μετά από κάποιο διάστημα η ίδια επιστήμη το στέλνει στο πυρ το εξώτερον, γιατί πολύ απλά ανταποκρίνεται στα στοιχεία που υπάρχουν σε κάθε εποχή. Ειδάλλως, ακόμη θα χρησιμοποιούσαμε αμίαντο στη βιομηχανία και στις κτηριακές κατασκευές και δεν θα μαθαίναμε ότι το παρασιτοκτόνο DDT δεν ήταν και τόσο ευεργετικό.

Το κακό ανακαλύπτεται με νέες τεχνολογίες, από κάποιους θαρραλέους επιστήμονες, όπως την Κάρσον Ρέιτσελ, που ξεφλούδισε το DDT και χαρακτηρίστηκε υστερική, γιατί δεν συμφωνούσε με τη δεσπόζουσα άποψη.

Επιστήμονες εναντίον επιστημόνων με θεατές τους πολίτες. Ποιους θα εμπιστευτούν, ποιους θα πιστέψουν, όταν τρυπώνουν και πολιτικές σκοπιμότητες και οικονομικά συμφέροντα; 

Προσωπικά, είμαι επιφυλακτική πρώτον με αυτούς που εκφράζουν απόψεις εκτός της ειδικότητάς τους -απόψεις, που τιτλοφορούνται αδιακρίτως «επιστημονικές», ενώ εκείνοι που τις εκφέρουν δεν έχουν την ίδια επιστημονική επάρκεια- και δεύτερον με όσους διατυπώνουν σενάρια, τα οποία όσο γρήγορα διατυπώνονται, τόσο γρήγορα διαψεύδονται.

Κυρίως, όμως, όταν δεν αμφιβάλλουν για τίποτε, όταν δεν διακρίνω ίχνος δισταγμού, όταν εξαντλούν τη μιντιακή τους παρουσία στη σιγουριά.