Γιώργος Δ. Παυλόπουλος
Οι γενικές βουλευτικές εκλογές της 20ής Δεκεμβρίου στην Ισπανία διαμόρφωσαν ένα πρωτόγνωρο για την πρόσφατη πολιτική ιστορία της χώρας σκηνικό, καθιστώντας απαραίτητο τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Ποια είναι όμως τα πιθανότερα σενάρια για τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό, με βάση την κατανομή εδρών στο νέο ισπανικό κοινοβούλιο;
Στην Ισπανία, υπάρχουν δύο κοινοβουλευτικά σώματα: το Κογκρέσο των Αντιπροσώπων, που παίζει τον ρόλο της Κάτω Βουλής και είναι το μόνο από τα δύο σώματα που παρέχει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και η Γερουσία, που παίζει τον ρόλο της Άνω Βουλής και έχει κυρίως ρυθμιστικές συνταγματικές αρμοδιότητες.
Το Κογκρέσο των Αντιπροσώπων διαθέτει 350 έδρες. Εξ αυτών, με βάση τα τελικά αποτελέσματα, τα κόμματα λαμβάνουν τις εξής (κατά φθίνουσα σειρά με βάση τις έδρες):
Λαϊκό Κόμμα (Κεντροδεξιά) – 28,72% – 123 έδρες
Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ισπανίας (Κεντροαριστερά) – 22,01% – 90 έδρες
Podemos (αντιθεσμική Αριστερά) – 20,66% – 69 έδρες
Ciudadanos (φιλελεύθερο Κέντρο) – 13,93% – 40 έδρες
Δημοκρατική Αριστερά Καταλoνίας (Αριστερά – Καταλανικός εθνικισμός) – 2,39% – 9 έδρες
Δημοκρατία και Ελευθερία (φιλελεύθερο Κέντρο – Καταλανικός εθνικισμός) – 2,25% – 8 έδρες
Βασκικό Εθνικιστικό Κόμμα (Κέντρο – Κεντροδεξιά – Βασκικός εθνικισμός) – 1,20% – 6 έδρες
Ενωμένη Αριστερά – Λαϊκή Ενότητα (Αριστερά) – 3,67% – 2 έδρες
Ενότητα Βασκικής Χώρας (Αριστερά – Βασκικός εθνικισμός) – 0,87% – 2 έδρες
Καναριακή Συμμαχία – Καναριανό Εθνικιστικό Κόμμα (Κέντρο – Κεντροδεξιά – Καναριακός εθνικισμός) – 0,33% – 1 έδρα
Το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα, υπό τον απερχόμενο Ισπανό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι, το οποίο κυβέρνησε αυτοδύναμο την τελευταία τετραετία και εφάρμοσε περιοριστικά μέτρα στο οικονομικό πεδίο διατήρησε την πρώτη θέση, αλλά βγήκε βαριά λαβωμένο από τις μη δημοφιλείς πλευρές των πολιτικών λιτότητας.
Οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές κατάφεραν να διατηρήσουν τη δεύτερη θέση, χάνοντας όμως 20 βουλευτές και σχεδόν 7% της εκλογικής τους δύναμης, σε ένα αποτέλεσμα το οποίο δεν μπορεί να καταγραφεί ως επιτυχία.
Το αριστερό, αντιθεσμικό και χαρακτηριζόμενο ως λαϊκιστικό Podemos (Μπορούμε), είναι ξεκάθαρα τρίτη πολιτική δύναμη της Ισπανίας, ωστόσο απέτυχε να μετατραπεί σε πλειοψηφικό ρεύμα εξουσίας, όπως φιλοδοξούσε το 2013-2014.
Οι κεντρώοι φιλελεύθεροι Ciudadanos (Πολίτες) κέρδισαν κι εκείνοι τη θέση τους στο νέο πολιτικό σκηνικό και πιθανότατα θα έχουν ισχυρό ρυθμιστικό ρόλο, παρ΄ όλα αυτά ηττήθηκαν καθαρά από Σοσιαλιστές και Podemos στη μάχη για τη δεύτερη και την τρίτη θέση.
Τα βασικότερα σενάρια για την επόμενη ημέρα και το ποιος θα λάβει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά της Ισπανίας, Φίλιππο Στ’, είναι:
1. Μεγάλος συνασπισμός Κεντροδεξιάς – Κεντροαριστεράς: Για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της Ισπανίας, Λαϊκό Κόμμα και Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα θα πρέπει να συγκατοικήσουν στα κυβερνητικά έδρανα, υπό την ηγεμονία της Κεντροδεξιάς. Σε μία τέτοια περίπτωση και ενώ χρειάζονται 176 εκ των 350 εδρών για μια σταθερή κυβερνητική πλειοψηφία, το συγκεκριμένο σχήμα θα είχε 213 βουλευτές.
2. Αντιδεξιά συμμαχία: Πρόκειται για το σενάριο της συμμαχίας των Σοσιαλιστών με τους Podemos και Ciudadanos (Κεντροαριστερά, αντιθεσμική Αριστερά και φιλελεύθερο Κέντρο), σε μια κίνηση που στη μορφή θα θυμίζει τις πρόσφατες εξελίξεις στην Πορτογαλία, όπου η δεύτερη εκλογικά Κεντροαριστερά σχημάτισε κυβέρνηση με τη στήριξη της ριζοσπαστικής, αλλά και της αμιγώς κομμουνιστικής Αριστεράς, τρίτης και τέταρτης πολιτικής δύναμης της χώρας αντίστοιχα.
3. Συμμαχία Κεντροαριστεράς – Αριστεράς – περιφερειακών εθνικιστών: Οι Σοσιαλιστές θα μπορούσαν να «κλείσουν» συμφωνία με τους Podemos και με μικρά καταλανικά, βασκικά και καναριανά εθνικιστικά κόμματα, αφήνοντας έξω από τη συμμαχία τους φιλελεύθερους φιλοευρωπαίους Ciudadanos.
Η δικομματική συμμαχία της Κεντροδεξιάς με τους εγγύτερους σε αυτήν Ciudadanos αποκλείεται, καθώς το άθροισμα των εδρών τους είναι 163, 13 λιγότερες από τις αναγκαίες για κυβερνητική πλειοψηφία.
