Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Ενσαρκώνοντας τη γυναίκα που πρέπει να θυσιαστεί, προκειμένου να στεριώσει ένα μυθικό γεφύρι, η ηθοποιός Αντωνία Γιαννούλη μάς μιλά για την παράσταση «Το γεφύρι της Άρτας – επί του μύθου σύνθεσις».
Με έναυσμα το γνωστό δημοτικό τραγούδι και αντλώντας υλικό από την πεζογραφία του Γιώργου Θεοτοκά και την ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, οι θεατρικοί οργανισμοί Ευτοπία και Έβδομη Θύρα ενώνουν τις δημιουργικές τους δυνάμεις και παρουσιάζουν, σε συμπαραγωγή με το Σύγχρονο Θέατρο, την παράσταση αυτή, σε σκηνοθεσία της Ίριδας Χατζηαντωνίου, κάθε Σάββατο, στις 7 το απόγευμα, και κάθε Κυριακή, στις 9.15 το βράδυ.
Μια παράσταση με επίκεντρο το γεφύρι της Άρτας και τον σκοτεινό του μύθο. Μιλήστε μας για αυτήν.
Είναι μια παράσταση, που υπηρετεί μια συγκεκριμένη καλλιτεχνική ηθική. Θεωρεί ότι η τέχνη είναι από τα βασικά μέσα άμυνας, που έχουμε απέναντι σε αυτήν την παράλογη ζωή, ότι η ψυχή χρειάζεται τη δική της προστασία απέναντι στο άσχημο και στο ευτελές που μας περιβάλλει και ότι το θέατρο είναι το καταλληλότερο εργαλείο, για να συνειδητοποιήσουμε τη μαγεία της ίδιας μας της ύπαρξης. Η παράστασή μας, κατά τη γνώμη μου, έχει ενδιαφέρον, γιατί προσεγγίζει μεγάλα πνευματικά «αιώνια» θέματα, χωρίς μεγαλοστομίες, με λιτό τρόπο που φέρνει στην επιφάνεια συνεχόμενα κύματα συναισθήματος, χωρίς, ωστόσο, να το εκβιάζει.
Η παράσταση εξυπηρετεί αυτό που λέμε «θέατρο της φαντασίας». Δεν εκτυλίσσεται μόνο στη σκηνή, αλλά, πρώτιστα και κύρια, στο μυαλό κάθε θεατή χωριστά. Όσο πιο πολύ «φορτώνεται» η σκηνή, τόσο μπλοκάρεται και καθοδηγείται ο νους. Όταν, όμως, η φαντασία ερεθίζεται από μια λιτή υποκίνηση, τότε δημιουργεί εικόνες, που συμπληρώνουν τις εικόνες της σκηνής και χαρίζουν μια υπέροχη ελευθερία και έκφραση, τόσο στον ηθοποιό, όσο και στον θεατή. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο και δεδομένο, η έκπληξη και το στοιχείο της τελετουργίας και μυσταγωγίας είναι, μάλλον, το ζητούμενο.
Πώς θα περιγράφατε τη σκηνοθετική προσέγγιση της Ίριδας Χατζηαντωνίου;
Η Ίριδα βασίστηκε στον μύθο και στα υπέροχα κείμενα και έφτιαξε μια «τραγωδία» με απόλυτα σύγχρονη αισθητική, ατμόσφαιρα και άποψη. Δούλεψε το θέμα της σε βάθος, με γνώση και ευαισθησία, και μάς έκανε όλους, ηθοποιούς και συντελεστές, κοινωνούς και μετόχους σε μια δουλειά, που – με καθαρότητα, απλότητα, σαφήνεια και, κυρίως, ειλικρίνεια – προσέγγισε μεγάλα αρχετυπικά θέματα, που, όμως, παράλληλα, έχουν την αμεσότητα του καθημερινού. Μπορεί, βλέπετε, να μη χρειάζεται ο καθένας μας στην καθημερινότητά του να θυσιάσει το πιο αγαπημένο πρόσωπο, όπως συμβαίνει στον συγκεκριμένο μύθο, όμως το ταξίδι μας στη ζωή μάς φέρνει συνεχώς αντιμέτωπους με διλήμματα και αντιπαραθέσεις, που κουβαλούν το στοιχείο του τραγικού και απαιτούν ισχυρό ηθικό οπλοστάσιο.
Ποια είναι η θέση του λαϊκού αυτού μύθου με τις χαμένες στον χρόνο ρίζες, στη σύγχρονη πραγματικότητά μας;
Όταν το κείμενο ήρθε για πρώτη φορά στα χέρια μου, αυτό, που σαν πρώτη αίσθηση μού προκλήθηκε, ήταν η επικαιρότητά του. Ίσως, αυτό να είναι και το χαρακτηριστικό των λαϊκών μύθων και των μεγάλων κειμένων. Το γεγονός ότι έχουν την ικανότητα να κάνουν επίκαιρα όλα τα διαχρονικά, τα σημαντικά – θα έλεγα τα πυρηνικά – θέματα και να αναδεικνύουν τις αντιθέσεις και τις συγκρούσεις, που, σχεδόν αναπόφευκτα, υπάρχουν ανάμεσα στις κοινωνικές νόρμες και τις ατομικές συνειδήσεις.
Το «γεφύρι», όπως το διαβάσαμε εμείς, έχει πολλά να αναρωτηθεί και πολλά να διηγηθεί για τον αγώνα, που ο καθένας ατομικά δίνει, για να χαράξει το δικό του μονοπάτι ζωής, για τον χρόνο, τον μόχθο, το πείσμα, τις διαψεύσεις, την απελπισία που οι αντιστάσεις και οι ματαιώσεις προκαλούν. Έχει, όμως, πολλά να αναρωτηθεί και για την άσκηση της εξουσίας, για τον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις και προχωρούν τα πράγματα, για τη συλλογική, αλλά και την ατομική ευθύνη, για το συλλογικό και το ατομικό «συμφέρον». Πραγματικά, θα ήθελα να πιστεύω ότι καταφέραμε να φέρουμε στο φως και να αναδείξουμε αν όχι όλα, τουλάχιστον τα πιο πολλά από όλα αυτά, και ελπίζω ότι η παράστασή μας θα «ακολουθήσει» τον θεατή ακόμα και μετά την έξοδό του από την αίθουσα.
Ποια τα συναισθήματα και οι σκέψεις σας, όταν ενσαρκώνετε την κεντρική τραγική φιγούρα του μύθου, τη γυναίκα του πρωτομάστορα;
Η γυναίκα του πρωτομάστορα είναι το αντίτιμο, που απαιτείται από τον πρωτομάστορα, για να στεριώσει, τελικά, το γεφύρι. Το θέμα, που εδώ έχει ενδιαφέρον, είναι το κατά πόσο η ηρωίδα οδηγείται στη θυσία ή επιλέγει, τελικά, την αυτοθυσία. Είναι ένα πραγματικά μεγάλο ζήτημα, ειδικά όταν κάτι τέτοιο πρέπει να γίνει αντικείμενο μιας παράστασης, άρα να υπάρξει ως ρόλος, ως άνθρωπος που πάσχει, που δρα.
Κι εδώ, βέβαια, προκλήθηκαν πολλές σκέψεις και συναισθήματα, αντιφατικά πολλές φορές μεταξύ τους, αλλά πάντα ισχυρά. Κοινός τους άξονας ήταν ότι πραγματικά είχαμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο, που αγαπούσε απόλυτα, που είχε αφοσιωθεί ολοκληρωτικά και ειλικρινά, που, μέσα από την προσφορά στον άλλο, κατακτούσε ως μέγιστο αγαθό την πληρότητα και ευτυχία. Αυτό, μαζί με την αίσθηση της νίκης απέναντι στον φόβο του θανάτου, αντιπροσωπεύει, για μένα, η γυναίκα του πρωτομάστορα μέσα στο έργο, είτε δεχτούμε ότι γνωρίζει πως θα θυσιαστεί, είτε ότι το αγνοεί.
Ποια συναισθήματα και σκέψεις πιστεύετε πως θα είναι κυρίαρχα στον θεατή, που θα βιώσει αυτήν την επί του μύθου σύνθεσιν;
Το καλό και το λυτρωτικό με το θέατρο είναι η ελευθερία, με την οποία επιτρέπει στον καθένα να προσεγγίζει και να αισθάνεται αυτά, που συμβαίνουν στη σκηνή. Προσωπικά, αυτό, που θα με ενδιέφερε, θα ήταν ο θεατής να συγκινηθεί, να κινητοποιηθεί συναισθηματικά. Ας μην ξεχνάμε ότι η τέχνη έχει την ικανότητα να ξεπερνάει την πραγματικότητα και να οδηγεί σε έναν άλλο τρόπο αντίληψης και ενσυναίσθησης. Και για να απαντήσω την ερώτησή σας, με ενδιαφέρει ο θεατής, που «πάσχει» και ψάχνει να βρει τη δική του ίαση, σε μια παράσταση που προσπαθεί να μιλήσει, να απαντήσει και να “συναντήσει” οικείες ανάγκες και αγωνίες.
Ταυτότητα παράστασης
Σύνθεση κειμένων: Βαγγέλης Ρόκκος – Ίρις Χατζηαντωνίου, σκηνοθεσία: Ίρις Χατζηαντωνίου, βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Παπαστυλιανός, σκηνικά – κοστούμια: Γιώργος Γαβαλάς, μουσική: Γιώργος Στεφανακίδης, φωτιστικός σχεδιασμός: Αλέκος Αναστασίου, γραφιστική επιμέλεια: Σωτηρία Μπράμου, βίντεο παράστασης: Γιώργος Παντελεάκης, ενδύματα: Parthenis. Παίζουν (αλφαβητικά) Χάρης Αγγέλου, Εβελίνα Αραπίδη, Αντωνία Γιαννούλη, Γιώργος Παπαστυλιανός, Βαγγέλης Ρόκκος, Ίρις Χατζηαντωνίου.
Πληροφορίες
Σύγχρονο Θέατρο: Ευμολπιδών 45 – Γκάζι, τηλ. 210 3464380. Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά. Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: 12 ευρώ, μειωμένο (φοιτητικό και ανέργων με κάρτα ΟΑΕΔ): 10 ευρώ.
